تحلیل انتقادی نظریه تداخل وجودی خداوند و مخلوقات

یکی از نظریات نو در حل مشکل تبیین رابطه حق و خلق، نظریه تداخل وجودی استاد غلامرضا فیاضی است. پیچیدگی بحث از اینجا آغاز می‌شود که با فرض عدم تناهی خداوند، جایی برای حضور مخلوقات در طول یا عرض وجود واجب تعالی باقی نمی‌ماند. حل این مشکل کار آسانی نیست. نظریه استاد فیاضی ادعا دارد تا زمانی که تداخل وجودی امکان و بلکه وقوع دارد، نمی‌توان از عدم تناهی وجود واجب سندی برای وحدت شخصی وجود تامین کرد. در این مقاله با ذکر پیش‌فرض‌های فلسفی ایشان و بیان نظریه تداخل وجودی خداوند و مخلوقات، ملاحظات و نقدهایی در حوزه تصویر رابطه واجب و ممکن و چگونگی فعل واجب تعالی در ممکنات، ارایه می‌شود. با بررسی ادعای مطرح‌شده در نظریه، آشکار می‌شود که تداخل وجود هم در تصویر دو موجود متشخص در موطن وجودی واحد و نیز در تصویر تداخل به ‌عنوان صفت فعل الهی دارای ابهام است. از سوی دیگر در ادعای بستر‌سازی برای ابطال وحدت شخصی وجود ناکام مانده است.