تحلیل آسیب‏ پذیری بلوک‏ های شهری تهران در برابر زلزله با استفاده از طراحی و اجرای یک مدل مکان مبنا

ارزیابی آسیب‏پذیری یکی از پیش‌نیازهای تحلیل ریسک در مدیریت بلایاست. آسیب‏پذیری در برابر زلزله به‌ویژه در مناطق شهری در طول سالیان متمادی به دلیل وجود ساختارهای پیچیده شهری و توسعه سریع افزایش یافته است. به منظور انجام دادن اقدامات پیشگیرانه و کاهش خسارات ناشی از زلزله، تعیین مناطق آسیب‏پذیر و اندیشیدن به تمهیدات لازم ضروری به نظر می‏رسد. بنابراین، هدف از این مطالعه بررسی آسیب‏پذیری بلوک‏ها شهری در تهران با استفاده از یک مدل مکان‌ مبنا بود. برای نیل به این هدف، ابتدا معیارهای موثر جهت ارزیابی آسیب‏پذیری زلزله در سه گروه در معرض قرار گرفتن، حساسیت، و ظرفیت انطباق‏پذیری (مجموعا 16 معیار مکانی) قرار گرفتند. با استفاده از نظر کارشناسان و مدل فرایند تحلیل شبکه‏ای اهمیت هر یک از معیارها مشخص شد. از توابع فازی و مدل روش میانگین وزنی مرتب‌شده به ترتیب جهت نرمال‏سازی نقشه معیارها و تهیه نقشه‏های آسیب‏پذیری در سناریوهای مختلف استفاده شد. در نهایت آنالیز حساسیت معیارها انجام شد. نتایج نشان داد معیارهای تراکم جمعیت آسیب‏پذیر و میانگین شیب به ترتیب دارای بیشترین و کمترین اهمیت‌اند. نقشه‏های آسیب‏پذیری مختلف نشان داد مناطق شمالی منطقه مورد مطالعه در همه سناریوها در کلاس آسیب‏پذیری قرار دارند. پایداری و قابلیت اطمینان نتایج خروجی با روش آنالیز حساسیت ارزیابی شد. نتایج نشان داد تغییر وزن معیارها تاثیر قابل توجهی بر خروجی‌های مدل ندارد و به‌وضوح پایداری مدل پیشنهادی را اثبات می‌کند.