طبقه‏ بندی و ارزیابی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره‏ای لندست (مطالعه موردی: دشت ری)

تغییرات کاربری اراضی دراثرفعالیت‏های انسانی یکی ازموضوعات مهم دربرنامه ریزی ‏های منطقه ایی وتوسعه ایی می‏باشد. عدم توجه به تغییرات کاربری اراضی درچنددهه اخیر مشکلات محیط زیستی فراوانی ازقیبل آلودگی منابع آب، خاک و...را بوجودآورده است. برهمین اساس بررسی وتجزیه وتحلیل کاربری اراضی درمقیاس‏های مختلف باهدف توسعه پایداردرمدیریت صحیح محیط زیست ومنابع طبیعی امری ضروری می‏باشد. سنجش ازدور وسیستم اطلاعات جغرافیایی، امکانات لازم وکافی راجهت استخراج وبه روزرسانی نقشه ‏های کاربری اراضی وتعیین مقدار آنها در اختیار کاربران قرارمی دهد این پژوهش با هدف بررسی تغییرات تبدیل کاربری‏ها با استفاده از فن‏آوری سنجش از دور و تصاویر ماهواره‏ای برای چهار دوره زمانی 3 ساله، از سال 1387 تا 1399 در سطح دشت ری انجام شده است.

جهت تهیه نقشه های کاربری اراضی سال‏های مورد مطالعه از تصاویر ماهواره‏ای TM و OLI ماهواره‏های لندست 5 و 8 استفاده شد سپس طبقه بندی تصاویر ماهواره‏ای پس از انجام تصحیحات مورد نیاز با استفاده از 54 نقطه تعلیمی که معرف کاربری‏های مختلف در منطقه بودند از طریق برداشت‏های میدانی با دستگاه GPS به صورت تصادفی و به گونه‏ای که این نمونه‏ ها سطح منطقه تحقیق را پوشش دهند انجام پذیرفت. در مرحله بعد تصاویر ماهواره‏ای  به روش طبقه‏بندی نظارت شده و با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال همسایگی باصحت کلی39/87 تا 78/95 درصد و ضریب کاپا 85 تا 93درصد در چهارکلاس کاربری، طبقه ‏بندی گردیدند. سپس نقشه‏ های کاربری اراضی بایکدیگرمورد مقایسه قرارگرفتند.

یافته‏ ها:

 براساس تجزیه و تحلیل‏های صورت گرفته مشخص شد دربازه زمانی موردمطالعه07/26 کیلومترمربع ازاراضی بایراین محدوده به اراضی کشاورزی، صنعتی ومسکونی تغییرکاربری داده است درنتیجه مساحت اراضی بایردر طول سال‏های مورد مطالعه روند کاهشی و سایر کاربری‏ها روند افزایشی را طی نموده است، بطوریکه وسعت اراضی با کاربری کشاورزی، صنعتی ومسکونی به ترتیب به میزان 66/14 کیلومترمربع، 77/9 کیلومترمربع،64/1 کیلومترمربع، افزایش یافته است.

نتایج تحقیق انجام شده گویای این مطلب است که مهم ترین عامل تغییرات کاربری اراضی درمنطقه، فعالیت های انسانی است که موجب تغییرات بسیاری در کاربری اراضی شده است، تجزیه وتحلیل مساحت این کاربری ها نشان داد که سطح اراضی کشاورزی افزایش چشمگیری پیداکرده که عمدتا این افزایش نتیجه تبدیل کاربری بایربه کشاورزی می‏باشد. درنهایت نتایج این مطالعه گویای این است که تلفیق فن های سنجش ازدور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در اجرای مدل‏های ارزیابی تغییرات مکانی - زمانی کاربری اراضی، به منظور آگاهی از نوع و درصد کاربری اراضی و میزان تغییرات آن ها، بسیار کارآمد می‏باشد و به عنوان یک پارامتر مدیریتی می‏تواند برنامه ریزان بخش‏های مختلف اجرایی را در پایش و مدیریت محیط زیست یاری نماید.