گردآوری فهرست باورهای شبه علمی و نامعتبر ایرانیان درباره سلامت دهان؛ یک مطالعه کیفی در سال 1399

رفتارهای مضر برای سلامتی انسانها می توانند در باورهای نامعتبر رایج در جوامع ریشه داشته باشند. هدف مطالعه حاضر گردآوری فهرستی از باورهای شبه علمی و نامعتبر ایرانیان درباره سلامت دهان با روش کیفی بوده است.

مطالعه حاضر با روش کیفی و با رویکرد قوم نگاری انجام شده است. به این منظور از طریق پنج روش شامل جستجوی منابع مختلف اینترنتی در شبکه های اجتماعی، جستجوی منابع مکتوب مربوط به فرهنگ عامه ایرانیان، گفتگو با 35 بیمار مراجعه کننده به دانشکده دندانپزشکی مشهد، با طرح سوال باز از افراد با جنس، سن و تحصیلات مختلف، فراخوان از دندانپزشکان شاغل در سطح ایران و پرسش از اساتید دانشکده دندانپزشکی مشهد با نمونه گیری به صورت هدفمند باورهای شبه علمی و نامعتبر ایرانیان درباره سلامت دهان استخراج شد. بر این اساس، برای تحلیل فرهنگ عامه ایرانیان درباره سلامت دهان، علاوه بر جستجو در منابع مکتوب و اینترنتی، مصاحبه ها با دو گروه هدف اصلی انجام شد: دندانپزشکان (به عنوان مهمترین گروه مرجع سلامت دهان) و مردم طبقات مختلف اجتماعی. مصاحبه ها تا دستیابی به اشباع ادامه پیدا کرد. متن اسناد، منابع و مصاحبه ها توسط تیم پژوهشگران مورد تحلیل محتوا قرار گرفت تا باورهای نامعتبر استخراج شود. سپس این باورها بر اساس تم های مشترک به چند گروه تقسیم شد.

یافته ها:

 در این مطالعه ی قوم نگاری پس از حذف مضامین تکراری و مبهم، 181 گزاره حاصل شد که در 11 گروه زیر از جهت تم های مشترک طبقه بندی شدند: پیشگیری از پوسیدگی، عوامل پوسیدگی زا یا آسیب زا برای دندان، سفیدکردن دندان، تسکین درد دندان، درمان عفونت، لثه و بیماری های مربوط به آن، بارداری، کودکان، زخم های دهان، کشیدن دندان، و سایر موارد.

نتیجه گیری: 

در فرهنگ عامه ایرانیان باورهای متنوعی در مورد سلامت دهان وجود دارد که درباره علمی و معتبر بودن آنها تردیدهای جدی وجود دارد. برای تکمیل فهرست حاضر پژوهشهای بیشتری مورد نیاز است.