تحلیلی زبان‏شناختی بین‏ الادیانی از گزاره قرآنی «لا تقولوا راعنا و قولوا انظرنا»

یکی از آیات قرآن کریم که در طول سده‏ های متمادی، موضوع گفتگوهای درازدامن قرار گرفته، آیه شریفه بقره/104 است که به گفته مفسران، مسلمانان را از به‏ کارگیری تعبیر «راعنا» بازداشته و ملزم به جایگزینی آن با تعبیر «انظرنا» کرده است. به رغم آنکه عالمان تفسیر در خصوص معنای «راعنا» و دلایل نهی از گفتن آن، بالغ بر هفت نظرگاه تفسیری پیش افکنده ‏اند، هنوز ابعاد و زوایایی از بحث باقی مانده است که می ‏طلبد با اتخاذ رویکردهای جدید مطالعاتی، از نو به بحث گذاشته شود. پژوهش حاضر با هدف جبران این خلا مطالعاتی در صدد است با عنایت به داده ‏های زبان‏شناختی و بین ‏الادیانی که پیشتر از نظرها دور مانده است، تحلیلی جدید از مخاطبان این آیه شریفه و معنای «راعنا» عرضه نماید. در این پژوهش اثبات می‏ شود که اهل کتاب با اثرپذیری از آموزه‏ های عهدینی، رابطه «پیامبر اکرم پیروان» را در قالب رابطه «شبان گوسفندان» صورت‏بندی می‏ کردند. این در حالی است که خداوند متعال در آیه شریفه بقره/104، مومنان اهل کتاب را به وانهادن استعاره‏ عهدینی شبانی امر کرده و بدین سان، آنان را نه صرفا به جایگزینی تعبیر «راعنا» با «انظرنا»، که به تغییر در صورت‏بندی رابطه پیامبر اکرم(ص) با توده‏ های مردم فراخوانده است.