بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی بر اضطراب امتحان و خودکارآمدی ادراک شده دانش آموزان دختر

 اضطراب امتحان، سلامت روانی و کیفیت زندگی دانش‌آموزان را تهدید می‌کند. هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی بر اضطراب امتحان و خودکارآمدی ادراک‌شده دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه بود.

روش‌بررسی:

 روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری سه‌ماهه با گروه گواه بود. جامعه آماری را دانش‌آموزان دختر مدارس متوسطه شهر تهران در سال 1398 تشکیل دادند که 28 نفر (برای هر گروه) با استفاده از روش نمونه‌گیری دردسترس از افراد واجد شرایط براساس نمره خط برش (نمره 50) پرسش‌نامه اضطراب امتحان (ابوالقاسمی و همکاران، 1375) انتخاب شدند. سپس با همگن‌سازی رشته تحصیلی به‌صورت تصادفی در گروه آزمایش و گروه گواه قرار گرفتند. ابزارها جمع‌آوری داده‌ها، مقیاس خودکارآمدی (شرر و همکاران، 1982) و پرسش‌نامه اضطراب امتحان (ابوالقاسمی و همکاران، 1375) بود. پنج جلسه آموزش راهبردهای شناختی صرفا برای گروه آزمایش اجرا شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌های مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS نسخه 22 در سطح معناداری 0٫05 صورت گرفت.

یافته‌ها:

 آموزش راهبردهای شناختی برای گروه آزمایش موجب کاهش اضطراب امتحان درمقایسه با گروه گواه شد (0٫002=p). آموزش راهبردهای شناختی برای گروه آزمایش سبب افزایش خودکارآمدی ادراک‌شده درمقایسه با گروه گواه شد (0٫001>p). مقایسه میانگین‌های مراحل پیش‌آزمون با پس‌آزمون و پیش‌آزمون با پیگیری برای متغیر اضطراب امتحان معنادار بود (0٫001>p)؛ همچنین برای این متغیر تاثیر مثبت آموزش راهبردهای شناختی در گروه آزمایش و ماندگاری این تاثیر در مرحله پیگیری معنادار بود (0٫001>p)؛ میانگین‌های مراحل پیش‌آزمون با پس‌آزمون و پیش‌آزمون با پیگیری برای متغیر خودکارآمدی معنادار بود (0٫001>p)؛ همچنین تاثیر مثبت آموزش راهبردهای شناختی در گروه آزمایش در مرحله پیگیری تداوم داشت (1٫000=p).

نتیجه‌گیری: 

آموزش راهبردهای شناختی مناسب، سعی در افزایش یادگیری و درک و تمرکز دانش‌آموزان دارد؛ ازاین‌رو عملکرد دانش‌آموزان را بهبود می‌بخشد؛ درنتیجه، اضطراب امتحان دانش‌آموزان کاهش می‌یابد و موجب افزایش خودکارآمدی می‌شود.