تحلیل ساختاری و سبکی نامه دهم نهج البلاغه بر اساس نظریه کنش گفتار جان سرل

نوشتار حاضر با هدف درک معانی ضمنی و تعیین و دسته بندی انواع کنش های گفتاری به کار رفته در نامه دهم نهج البلاغه، در کنار ویژگی های سبکی، ویژگی‏های ساختاری آن را بر اساس نظریه تحلیل گفتمان سرل (1969) مورد تحلیل قرار داده است. به این منظور ابتدا متن نامه براساس نسخه صبحی صالح (2004) به پاره‏گفتارهایی تقسیم شد و سپس نوع کنش هر پاره‏گفتار مشخص گشت. یافته‏های تحقیق نشان می‏دهدکه از مجموع 22 کنش گفتاری، کنش اظهاری با تعداد 8 مورد و کنش ترغیبی با تعداد 7 مورد و کنش عاطفی با تعداد 6 مورد به ترتیب بیشترین کنش‏های به کار رفته در این نامه می‏باشند. در این نامه 1 مورد کنش اعلامی به کار رفته است و کنش تعهدی به کار نرفته است. فراوانی دو کنش اظهاری و ترغیبی در این نامه نشانگر این است که امام علی (ع) سعی داشت از طریق «هشدار دادن»، «دستور دادن»، و «نصیحت کردن» معاویه را از جنگ باز دارد. در این نامه هر کنش با سبک و ساختار مشخص بیان شده است و نوع کلمات و ساختار جملات هماهنگ با کنش به کار رفته است.