جستاری در رویکردها و فرایندهای اجرای شیوه طرح ساخت در آموزش معماری

در بسیاری از دوره های آموزشی طراحی معماری در سطح دنیا فرایند «ساختن» امری مغفول است. یکی از شیوه های آموزشی که با هدف جبران این غفلت در برخی دانشکده های معماری در سطح دنیا برنامه ریزی و اجرا می شود به کارگیری شیوه طرح  ساخت در آموزش طراحی معماری است. در این شیوه سه ساحت پژوهش، طراحی، و ساخت به یکدیگر پیوند می خورند. پرسش های پژوهش حاضر پس از بررسی پیشینه موضوع و شناسایی و مطالعه منابع مرتبط با بیش از 30 دوره آموزشی طرح  ساخت در دانشکده های معماری سطح دنیا تدوین شده است (فقدان این پرسش ها در ادبیات و منابع مکتوب موجود مشاهده می شود). به منظور پاسخ گویی به پرسش ها در این پژوهش از شیوه مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شده است. 16 مصاحبه صورت پذیرفته با استادان فعال در زمینه دوره های آموزشی طرح  ساخت در سطح دنیا، پس از ضبط، پیاده سازی، و تحلیل محتوایی دقیق، مبنای تحلیل و نتیجه گیری قرار گرفته است. ازجمله نتایج حاصل از این تحلیل ها می توان به محدوده ممکن برای جانشینی شیوه معمول آموزش معماری با این شیوه، ساختارهای اجرایی مورد استفاده مانند شیوه های تامین هزینه و ارتباطات با کارفرمایان، نقش عوامل حقوقی، و همچنین شکست در شکل دهی به پروژه های طرح  ساخت اشاره کرد. با توجه به اثرپذیری ساختار آموزش معماری در ایران از جریان های اصلی آموزشی این رشته در سطح دنیا و داشتن ریشه ها و مشابهت های فراوان با آنها، نتیجه این پژوهش که به عرضه چارچوبی برای تعریف رویکردهای مختلف شیوه طرح  ساخت و نکات مهم نظری و عملی مرتبط با فرایند پیاده سازی این شیوه آموزشی می انجامد، می تواند زمینه ای برای تصمیم سازی و بهره گیری آگاهانه تر از این شیوه آموزشی در برنامه آموزش معماری در ایران را فراهم کند.