پاکستان و جنگ اطلاعاتی و روانی

پاکستان از بدو تاسیس درگیر جنگ اطلاعاتی و روانی بوده است و نمود اصلی آن در موضوع هسته‌ای و مناقشه کشمیر است. پاکستان ذیل استراتژی بازدارندگی، طیف کامل دستور کاری منسجم جهت مقابله و درصورت لزوم، تهاجم با موضوع جنگ روانی و اطلاعاتی تدوین کرده است و برابر آتچه در جنگ «پولواما» و «جراحی» رخ داد، تهدیدات روانی و اطلاعاتی از منظر پاکستان تهدید نوع اول درنظر گرفته می‌شود و این امکان را به تشکیلات نظامی و امنیتی این کشور می‌دهد تا در مسیر تدوین «پاسخ» برآیند. آنچه در پاکستان درمورد موضوع هند، مورد توجه قرار می‌گیرد، تنش پایدار میان دو کشور است که منجربه شکل‌گیری محیط روان‌شناختی خاص در سطح دولتی و مردمی شده است و در سراسر خطوط مرزی، مردم یکدیگر را به چشم خطر و دشمن می‌نگرند. سیطره این روایت، دست نخبگان سیاسی و نظامی را برای تقویت احساسات میهن‌پرستانه و بهره‌برداری از آن باز می‌گذارد. ماهیت آزاد فضای مجازی احساس راحتی بیشتری به کاربر می‌دهد و کاربران نسبت به رسانه‌های رسمی نظیر تلویزیون و روزنامه، پیش‌داوری کمتری نسبت به داده‌های نشر داده شده در این فضا دارند. ازاین‌رو، فضا برای فعالیت ربات‌ها، ترول‌ها و کاربران مدیریت‌شده بالا می‌رود. ازسوی‌دیگر، بسیاری از محققان به این مسیله اشاره می‌کنند که باتوجه به شمار بالای جوانان عضو در توییتر و دیگر پلتفرم‌های مجازی امکان ایجاد روایت مبتنی‌بر صلح و گفتگو برای یافتن راه‌حل در مورد مسایلی نظیر کشمیر وجود دارد و نسل جوان حساسیت نسل قبل را نسبت به مسایل ندارند. گسترش حوزه فعالیت گروه‌های تروریستی در پاکستان پس از تحولات تابستان 2021 در افغانستان، نشان می‌دهد جنگ روانی ناشی از گسترش حضور گروه‌های تروریستی و عملیات تروریستی یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی دولت پاکستان در سال‌های آتی باشد. برابر با گزارش نهادهای پاکستانی نظیر انجمن پزشکی پاکستان، اضطراب حاد، ترس از ترک خانه و یا پذیرش مسیولیت عمومی و اجتماعی به مرور به ویژه در استان‌های خیبرپختونخوا و سند و همچنین خروج نیروهای ماهر و متخصص درحال گسترش است. برابر با نتایج گزارش داون، یکی از چالش‌های پیش روی این کشور مدیریت پیامدهای ناشی از گسترش افسردگی، ضربات روحی و حملات عصبی است. مهم‌ترین اثر جنگ روانی ذیل گسترش حملات و تلفات حملات تروریستی ناامیدی از تغییر اوضاع و بی‌اعتمادی به دولت است.