شناسایی و تعیین محتوی هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در خاک سطحی نورالدین آباد شهرستان گرمسار

هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای (PAHs) آلاینده های فراگیر با قابلیت ناهنجاری زایی، جهش زایی و سرطان زایی هستند که وجود آنها در محیط و یا قرار گرفتن در معرض آنها می تواند خطرات بالقوه ای را برای محیط زیست و سلامت انسان به دنبال داشته باشد. بنابراین، این مطالعه با هدف شناسایی و تعیین مقادیر ترکیبات PAHs در نمونه های خاک سطحی محل دفع پسماندهای حاصل از فعالیت واحدهای تصفیه روغن (نورالدین آباد شهرستان گرمسار) در سال 1400 انجام شد.

در این پژوهش، نمونه های خاک سطحی از 8 ایستگاه منتخب در محدوده مورد مطالعه جمع آوری شد. پس از استخراج آنالیت ها به روش سوکسله، از روش کروماتوگرافی گازی-آشکار ساز یونش شعله ای (GC-FID) برای شناسایی و تعیین محتوای ترکیبات PAHs در نمونه ها استفاده شد. پردازش آماری داده ها نیز با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد.

نتایج نشان داد که غلظت ترکیبات نفتالن (Nap)، اسنافتن (Ace)، بنزو (ب) فلویورانتین (BbF)، دی بنزو (آاچ) آنتراسن (DBA)، بنزو (جی اچ آی) پیریلین (BP) و ایندنوپیرن (Ind) کمتر از حد کمی شدن روش اندازه گیری mg/kg 0/01> است. مجموع غلظت 16 ترکیب PAHs در خاک ایستگاه های مورد مطالعه از mg/kg 56/55 تا mg/kg 92/06 متغیر بود.

مقایسه میانگین محتوی همه ترکیبات PAHs شناسایی شده در نمونه ها با بیشینه رواداری (MAC) استاندارد های کیفیت منابع خاک سازمان حفاظت محیط زیست ایران نشان داد که مقادیر ترکیبات اسنافتیلن (Acy)، فلورن (Flu)، فنانترن (Phen)، آنتراسن (Ant)، فلویورانتین (Flt)، پیرن (Pyr)، کریزین (Chr)، بنزو(آ)آنتراسن (BaA)، بنزو (کا) فلویورانتین (BkF) و بنزو (آ) پیرن (BaP) بیشتر از حد مجاز بوده است. همچنین، مقایسه میانگین محتوی همه ترکیبات PAHs شناسایی شده در نمونه ها با بیشینه رواداری وزارت بهداشت، رفاه و ورزش هلند نشان داد که مقادیر ترکیبات Acy، Flu، Phen، Ant، Pyr، Chr، BaA، BkF و BaP بیشتر از بیشینه رواداری بوده است. بنابراین با توجه به تجاوز میانگین غلظت تعدادی از ترکیبات شناسایی شده از حد مجاز، به منظور حفظ سلامت محیط و انسان به اعمال اقدامات اصلاحی و پاکسازی خاک براساس استانداردهای پاکسازی آلودگی خاک سازمان حفاظت محیط زیست ایران توصیه می شود.