چند شکلی های تک نوکلئوتیدی ژن کاندیدای گیرنده دوپامین تیپ 3 (DOP3) مرتبط با رفتارهای مقاومت بر علیه جرب واروا در زنبورعسل

آلودگی به جرب واروآ، جدی ترین تهدید و چالش برای صنعت پرورش زنبورعسل محسوب می شود. این انگل خارجی لزوما در کلنی زنبوران عسل زندگی کرده و به کلنی ها و  متعاقبا تولید عسل، زیان های جبران ناپذیری وارد می کند. در این راستا، از جمله راهکارهای مقابله پیشنهادی، استفاده از جرب کش ها می باشد که پیامدهای منفی بر سلامتی زنبورعسل و مصرف کنندگان عسل دارد. جهت اجتناب از این پیامدهای منفی، روش های جایگزین مطمین تری برای مبارزه با این جرب نیاز است و آن هم استفاده از سویه های ژنتیکی مقاوم و برنامه های انتخاب اصلاحی برای ایجاد کلنی های با مقاومت نسبی بر علیه جرب واروا می باشد. در کلنی زنبورعسل چندین سازوکار فیزیولوژیکی و رفتاری برای مقاومت به جرب واروا وجود دارد که می توان با بررسی ارتباط آن ها با ژن های کاندیدای شناسایی شده در خصوص مقاومت، مبانی ژنتیکی مقاومت بر علیه جرب واروا در زنبورعسل را بهتر شناسایی نموده و در برنامه های اصلاحی استفاده نمود. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی چند شکلی های تک نوکلیوتیدی (SNP) در ژن کاندیدای  موثر بر رفتارهای دفاعی زنبورعسل در مقابل جرب واروا، یعنی ژن گیرنده دوپامین (DOP3) در نمونه ای از توده جمعیت زنبورعسل ایرانی بود.

مواد و روش ها:

 در پژوهش حاضر، در مجموع، تعداد 10 شفیره زنبور نر از کلنی هایی که برای حساسیت و مقاومت به جرب واروا تعیین فنوتیپ و تعیین ژنوتیپ شده بودند، (5 نمونه حساس و 5 نمونه مقاوم) انتخاب و استخراج DNA ژنومی بر پایه روش آزمایشگاهی CTAB انجام شد و در ادامه، واکنش زنجیره ای پلی مراز بر اساس آغازگرهای اختصاصی ناحیه UTR  ژن DOP3 انجام شد. پس از مشاهده تک باند (900 جفت باز)، تخلیص محصول و توالی یابی (روش متداول سانجر) انجام شد. مشاهده خروجی ها و تعیین کیفیت توالی خام (شاخص Phred index) با نرم افزار FinchTV و همردیفی با BLAST و خوشه بندی با نرم افزار MAFTT  صورت گرفت.

یافته ها:

 در این تحقیق، در چند ناحیه از توالی نوکلیوتیدی ناحیه UTR ژن DOP3، بین افراد تفاوت دیده شد، که مهمترین تفاوت در توالی نوکلیوتیدی بین افراد حساس و مقاوم مربوط به دو ناحیه است. یکی در ناحیه نوکلیوتیدی 428 تا 437 خوانش جلویی به اندازه 9 جفت باز نوکلیوتید و دیگری در ناحیه نوکلیوتیدی 715 تا 720 خوانش جلویی به اندازه 6 جفت باز نوکلیوتید، که در این دو ناحیه جهش از نوع حذف صورت گرفته است.

بررسی نتایج نهایی وجود اختلاف معنی دار از نوع حذف/اضافه به ترتیب با اندازه های 6 و 9 جفت باز ، بین دو گروه (حساس و مقاوم به جرب واروا) را نشان داد که می  تواند در شناسایی مولکولی کلنی های مقاوم به جرب واروا و برنامه  های اصلاحی برای تولید کلنی های مقاوم به جرب واروا استفاده شود و تاکنون چنین حذف هایی مربوط به این ژن گزارش نشده است.