اثربخشی آموزش مهارت های مقابله ای بر پرخاشگری، خودکارآمدی و عملکرد تحصیلی نوجوانان

آموزش و بکارگیری مهارت های مقابله ای یکی از شیوه های موثر برای تغییر رفتارهای مشکل ساز و ایجاد رفتارهای جدید و سازگاری بیشتر با محیط است. لذا هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش مهارت های مقابله ای بر پرخاشگری، خودکارآمدی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان بود.

این پژوهش به شیوه نیمه آزمایشی و از طریق طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهر شاهرود می باشد. برای همین منظور 40 نفر از آنان به شیوه تصادفی انتخاب و به صورت تصادفی 20 نفر در گروه آزمایش و 20 نفر در گروه کنترل قرار گرفت. قبل از برگزاری جلسات برای هر دو گروه پرسشنامه های پرخاشگری باس و پرسی (1992)، خودکارآمدی موریس (2001) و عملکرد تحصیلی درتاج (1383) اجرا و بعد از ارایه بسته آموزشی در 8 جلسه 80 دقیقه ای در یک زمان برای هر دو گروه سنجش انجام شد. در این مطالعه برای تعیین روایی صوری و محتوایی بسته آموزشی از 10 نفر از متخصصان درخواست گردید تا در مورد محتوای تدوین شده، میزان تناسب و ابهام و پیچیدگی محتوا اظهارنظر کنند. نتایج حاکی از روایی مناسب بسته آموزشی است. روش تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های ام باکس و تحلیل کوواریانس چندمتغیره می باشد.

یافته ها:

نتایج آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد آموزش مهارت های مقابله ای منجر به کاهش پرخاشگری و افزایش خودکارآمدی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان شده است. مقدار مجذور اتا نشان داد که مهارت های مقابله ای بیشترین تاثیر را بر کاهش خشم و کمترین تاثیر را بر کاهش پرخاشگری فیزیکی در ابعاد مختلف متغیر پرخاشگری داشته اند. علاوه بر این، در متغیر عملکرد تحصیلی مقدار مجذور بتا نشان داد که بیشترین تاثیر بر متغیر تاثیرات هیجانی و کمترین تاثیر بر متغیر فقدان کنترل پیامد است.(05/0=P).

با توجه به یافته های تحقیق می توان نتیجه گرفت مجهز کردن دانش آموزان به مهارت های مقابله ای منجر به بهبود عملکرد آنان در حوزه تحصیلی و آموزشی و کاهش رفتارهای مخل آموزشی می گردد. لذا هدف مهارت های مقابله ای کمک به دانش آموزان برای حرکت از ناتوانایی ها و ضعف های مهارتی به سوی مهارت های توانمند و ارتباط موثر و اثربخش با دیگران در اجتماع است