آرای کلامی شیخیه باقریه

شیخیه باقریه منسوب به میرزامحمدباقر همدانی جندقی هم‌اکنون در برخی از مناطق مرکزی ایران پیروانی دارد. با این وجود از عقاید و دیدگاه‌ها و آثار این گروه، منابع مکتوب زیادی در دسترس نیست. ازجمله یافته‌های پژوهش آن است که میرزامحمدباقر همدانی، در روش پیرو مشرب اخباری‌گری با تفاسیر خاص شیح احمد احسایی و سیدکاظم رشتی است، و اندیشه‌های حاج محمد کریم‌خان کرمانی را پذیرفته است؛ اما در مسیله ناطق واحد شیعی، به‌شدت مخالف شیخیه کرمان است و حتی آنها را در این باب تکفیر می‌کند. این مکتب، در مسیله معاد قایل است به اینکه در روز قیامت بدن اصلی محشور می‌شود و بدن عارضی از بین می‌رود؛ و همچنین معراج پیامبر اسلام(ص) را به‌صورت روحانی پذیرفته است. مکتب شیخیه باقریه آل محمد(ص) را واسطه فیض خدا در آفرینش جهان می‌داند و معتقدند که ایمه اطهار(ع) نه آنکه محل مشیت خدا باشند؛ بلکه عین مشیت و اراده او هستند و دلیل این امر را معصوم بودن اهل‌بیت(ع) می‌دانند. این دیدگاه یکی از عوامل غلوآمیز دانستن شیخیه و تکفیر آنها دانسته شده است. ادعای شیخیه در باب رکن رابع و ناطق واحد یکی از زمینه‌های مهم زایش بابیت و بهاییت از درون اندیشه شیخیه است. شیخیه باقریه با رد نظریه ناطق واحد شیخیه کرمان و برایت از بابیت و بهاییت، راه خود را تا حدودی از سایر شیخیه جدا کرده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی و اسنادی به‌ نقد و بررسی آرای کلامی مکتب شیخیه باقریه می‌پردازد.