روش های آموزش پزشکی پزشکان ماوراءالنهر در دوره سامانیان (874-1004 م)

یکی از شیوه های آموزشی در دانش پزشکی، روش بالینی و بیمارستانی، دارالحکمه و شیوه خودخوان هست. این شیوه آموزشی دارای تاریخ شگفت انگیزی می باشد. در واقع شکل گیری آن به خاطر ایجاد محدودیت دینی علمای فقه حنفی در مدارس و مساجد در منطقه ماوراءالنهر در دوره سامانیان (874-1004 م) می باشد.

در این پژوهش با مطالعه آثار مرتبط با تمدن اسلامی اعم از نوشته های منابع دست اول، تحقیقات و پژوهش های جدید و با دسته بندی اطلاعات، طرح کلی از آموزش علوم پزشکی به شیوه خودخوان در دوره سامانیان ارایه می گردد.

با بررسی و جمع بندی مطالب موجود برخلاف این تصور که ایجاد این محدودیت باعث توقف و انحطاط علمی می شد، اما این محدودیت سبب رونق عمیق دانش پزشکی شد. حتی این مسیله سبب توسعه کتابخانه های مجهز و رجوع علمای علوم عقلی و پزشکان به این کتابخانه ها شد، و این مسیله در نهایت سبب مطالعه کتابهای بسیار و نگارش کتاب های مفید پزشکی و داروسازی گردید.

نتیجه گیری: 

با نگاهی اجمالی به امر آموزش پزشکی یا شیوه های گوناگون در تمدن اسلامی به خوبی پی به اهمیت این شیوه آموزشی در دوره سامانیان می بریم. در این پژوهش به بررسی روش بالینی و بیمارستانی، دارالحکمه و شیوه خودخوان، مشاهیر پزشکی و بررسی آثاری که با این شیوه شکل گرفتند می پردازیم. بی تردید این توجه به آموزش پزشکی، منجر به تاثیر تمدنی در سایر مناطق جهان بوده و سبب تحولی بنیادین در شیوه ها و متد آموزش پزشکی در تاریخ جهان شده است.