بررسی اثربخشی درمان هیجان مدار بر مولفه های خودانتقادی و احساس شرم بیماران تحت درمان نگهدارنده با متادون

 تاثیر سوءمصرف مواد بر هیجانات و عواطف مصرف‌کننده انکارناپذیر است؛ بدین‌ترتیب هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان هیجان‌مدار بر مولفه‌های خودانتقادی و احساس شرم بیماران تحت درمان نگهدارنده با متادون بود.

روش‌بررسی:

 روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه و دوره پیگیری سه‌ماهه بود. جامعه آماری را تمامی مراجعان کلینیک‌های ترک اعتیاد منطقه پنج شهر تهران در سال‌های 1401-1400 تشکیل دادند که تحت درمان نگهدارنده با متادون بودند. سی نفر داوطلب واجد شرایط به‌روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای وارد مطالعه شدند و به‌صورت تصادفی در دو گروه پانزده‌نفری گواه و آزمایش قرار گرفتند. ابزارهای اندازه‌گیری متغیرها، مقیاس خودانتقادی (گیلبرت و همکاران، 2004) و مقیاس احساس شرم (کوهن و همکاران، 2011) بود. شرکت‌کنندگان گروه آزمایش دوازده جلسه درمان هیجان‌مدار دریافت کردند؛ درحالی‌که برای گروه گواه، هیچ جلسه درمانی برگزار نشد. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری 0٫05 در نرم‌افزار SPSS نسخه 22 صورت گرفت.

یافته‌ها:

 اثر زمان و اثر تعامل زمان و گروه بر مولفه‌های متغیر خودانتقادی شامل خوداعتمادی و خودانتقادی و متغیر احساس شرم و مولفه‌های آن شامل خودارزیابی منفی و رفتار کناره‌جویانه در بیماران معنادار بود (0٫05>p)؛ همچنین اثر گروه بر متغیرهای مذکور به‌جز خوداعتمادی معنادار بود (0٫05>p). در گروه درمان هیجان‌مدار، نمرات پس‌آزمون و پیگیری مولفه خوداعتمادی افزایش معنادار و مولفه خودانتقادی و متغیر احساس شرم و مولفه‌های آن، کاهش معنادار درمقایسه با نمرات پیش‌آزمون پیدا کرد (0٫05>p). تفاوت معناداری در نمره متغیرهای مذکور بین مراحل پس‌آزمون و پیگیری مشاهده نشد که نشان‌دهنده تداوم اثربخشی مداخله در مرحله پیگیری بود (0٫05<p).

نتیجه‌گیری: 

باتوجه به اثربخشی درمان هیجان‌مدار بر کاهش مولفه خودانتقادی و احساس شرم و مولفه‌های آن در گروه آزمایش درمقایسه با گروه گواه، این درمان می‌تواند به‌عنوان روشی مداخله‌ای در بیماران تحت درمان نگهدارنده با متادون استفاده شود.