مقاومت ارقام مختلف بادام نسبت به زنبور مغزخوار بادام Eurytoma amygdali Enderlein (Hymenoptera: Eurytomidae)

زنبور مغزخوار بادام،Eurytoma amygdali Enderlein ، یکی از آفات مهم و کلیدی درختان بادام در ایران است. برای انجام این تحقیق، 7 رقم و ژنوتیپ بادام جدید و نیز رایج در استان آذربایجان شرقی بررسی شدند. نتایج نشان داد که بین ارقام مختلف مورد آزمایش بادام از لحاظ درصد آلودگی به زنبور مغزخوار بادام، اختلاف معنی دار در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. ارقام آذر و شکوفه و ژنوتیپ ALC721 با میانگین بیش از 50 درصد آلودگی بالاترین درصد آلودگی را در بین ارقام مورد آزمایش داشتند و ارقام فرانیس، سهند، A200 و اسکندر با میانگین کمتر از 10 درصد آلودگی دارای کمترین درصد آلودگی به این آفت بودند. بررسی تعداد نیش زنبور در آزمایش آنتی زنوز نشان داد که رقم آذر با میانگین 96/0±07/2 دارای بالاترین نیش زنبور و ارقام سهند با میانگین 43/0± 61/0 و فرانیس با میانگین 51/0± 60/0 دارای کمترین نیش زنبور بودند. بیشترین درصد ریزش میوه در اثر نیش زنبور، در ارقام آذر، شکوفه، اسکندر، فرانیس و ژنوتیپ ALC721 با میانگین بیش از 35% و کمترین درصد ریزش میوه در ارقام A200 و سهند با میانگین کمتر از 10% بود. نتایج آزمایش بویایی سنجی نشان داد که بیشترین تعداد زنبورهای ماده به ارقام اسکندر، آذر، ALC721 و شکوفه و کمترین تعداد زنبور به ارقام سهند و فرانیس جلب شدند. بطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که ارقام آذر و شکوفه و ژنوتیپ ALC721 حساس ترین ارقام به زنبور مغزخوار بادام در بین ارقام مختلف مورد آزمایش بادام بودند. ارقام فرانیس و اسکندر علیرغم درصد ریزش بالای میوه در اثر نیش زنبور دارای درصد آلودگی پایین به زنبور مغزخوار بادام در آخر فصل بودند. ارقام سهند و A200 با کمترین درصد ریزش میوه در اثر نیش زنبور و نیز کمترین درصد آلودگی به زنبور مغزخوار بادام در آخر فصل مقاوم ترین ارقام به زنبور مغزخوار بادام بودند.