پهنه بندی اقلیمی استان اردبیل با استفاده از روش های چند متغیره

پهنه بندی اقلیمی و شناخت عوامل و عناصر موثر اقلیمی در تعیین پتانسیل های اقلیمی می تواند بسیار موثر واقع شود. هدف از این پژوهش نیز توجه به این اصل بوده تا توان های محیطی و محدودیت ها شناخته شود و در مقابل حوادث طبیعی مقابله شود. در این راستا به پهنه بندی اقلیمی استان اردبیل با استفاده از روش های نوین پرداخته شد. ابتدا برای 11 ایستگاه سینوپتیکی این استان، 22 پارامتر مهم هواشناسی برای دوره آماری 12 ساله (2009-2021) از اداره کل هواشناسی دریافت گردید. در مرحله بعد میانگین سالانه این متغیر ها برای هر ایستگاه به دست آمد و چون مقیاس اندازه گیری آن ها متفاوت بود اقدام به استانداردسازی آن ها در محیط نرم افزار Spss شد. سپس در همین نرم افزار تحلیل عاملی روی این داده ها انجام گرفت و نتایج خروجی آن 5 عامل اصلی بود که عبارت اند از: عامل اول حرارتی با درصد واریانس 89/31، عامل دوم فشار-بخار با درصد واریانس 08/21، عامل سوم نمناکی با درصد واریانس 61/18، عامل چهارم بارشی با درصد واریانس 05/14و عامل پنجم بادی-تابشی با درصد واریانس 48/7 که در مجموع 12/93 درصد رفتار اقلیمی منطقه را تبیین نمودند. در مرحله بعد با توجه به خروجی عوامل 5 گانه، از روش تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی Ward، سه ناحیه اقلیمی مشابه از هم متمایز گشتند. همچنین برای نشان دادن قلمرو فعالیت هر کدام از این عوامل، در محیط نرم افزار Gis و با استفاده از روش درونیابی Idw اقدام به پهنه بندی اقلیمی شد. با توجه به نقشه نهایی به دست آمده بیشتر تمرکز این عوامل در شهرستان های پارس آباد، بیله سوار، نمین، سرعین و گیوی بوده است. مطابق طبقه بندی اقلیمی دومارتن نیز تشخیص داده شد اقلیم استان اردبیل جزء اقلیم نیمه خشک محسوب می شود.