امکان سنجی استفاده از جی آی اس برای دسترسی به نسخ خطی با مطالعه موردی در کتابخانه های شیراز

هدف از این پژوهش، بررسی امکان سنجی اطلاع رسانی نسخ خطی موجود در کتابخانه های شهر شیراز با استفاده از سیستم اطلاعاتی جغرافیایی (جی آی اس) است. با توجه به این که اطلاع رسانی نسخ خطی در کتابخانه ها هوشمند نیستند و اطلاعات کتابشناختی یا نسخه شناسی برخی از کتاب ها در فهرستگان های موجود ناقص است و در نتیجه پیدا کردن مکان کتابخانه ای که یک نسخه خطی خاص در آن مکان موجود است، مستلزم صرف کردن زمان نسبتا طولانی برای کاربران است؛ بنابراین، برای برطرف کردن بخشی از این مشکلات و پیشگیری از اتلاف وقت و هزینه، می توان با کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی (جی آی اس) یک نقشه هوشمند ساخت و نحوه دسترسی پژوهشگر به یک نسخه خاص را تسهیل نمود.

روش پژوهش:

 در این پژوهش از روش پیمایشی و شیوه کتابخانه ای استفاده شده و 9414 نسخه خطی موجود در 7 کتابخانه و 140 نسخه خطی دیگر موجود در 6 کتابخانه خصوصی مورد بررسی قرار گرفته است.

در مطالعه موردی، یک عنوان نسخه خطی انتخاب شد و مورد آزمون قرار گرفت. پس از ورود اطلاعات این کتاب به جی آی اس، محل نگهداری و تعداد موجودی آن نسخه بر روی نقشه با دایره ای مشخص گردید. مطابق با اطلاعات سیاهه وارسی، تمامی مدیران و کارشناسان بخش های نسخ خطی کتابخانه های مورد مطالعه با اجرایی شدن این سیستم هوشمند در کتابخانه ها صد درصد موافق بوده اند و هر 7 کتابخانه مورد مطالعه از نظر بودجه مالی و سیستم های نرم افزاری توان راه اندازی این سیستم هوشمند را دارند. از میان 70 نفر پژوهشگر مراجعه کننده به بخش های نسخ خطی کتابخانه ها، نیمی از آنان با جی آی اس اصلا آشنایی نداشتند. از دیدگاه تمامی مراجعان، کاربرد این سیستم هوشمند جهت سهولت استفاده از نسخ خطی در کتابخانه ها ضرورت دارد و مورد تاکید آنان است. نتیجه مطالعه موردی که مورد تایید بودن این سیستم هوشمند توسط مدیران و کارشناسان بخش های نسخ خطی کتابخانه های مورد مطالعه بوده را می توان به دیگر کتابخانه های کشور که دارای نسخ خطی هستند، تعمیم داد و چنین نتیجه گرفت که امکان اجرای سیستم هوشمند جغرافیایی در بخش های نسخ خطی کشور برای توسعه امر اطلاع رسانی نسخ خطی توسط کتابخانه ها و برای سهولت دسترسی کاربران به نسخه های مورد نیاز خود امکان پذیر و ضروری است. همین طور با توجه به هزینه اندک اجرای سیستم هوشمند جی آی اس، این تکنولوژی تقریبا برای تمامی کتابخانه های کشور کاربردی است.