بررسی نقاشی گل و مرغ در دوره قاجار و صفوی

از آن‌جایی که گل و گیاه در نگارگری ایرانی دارای اهمیت به‌سزایی بوده، در جریان روند تاریخی آن، با نگرش‌های مختلف و روش‌های گوناگون در این خصوص تحقیق و مطالعه گردیده است. هدف از این پژوهش، مطالعه سیر تحول و تکمیل نقاشی گل و مرغ از دوره صفوی تا دوره قاجار است. در طی این پژوهش، مشخص شد که گل و مرغ در زمینه‌های گوناگونی همچون کاشی‌نگاری، آثار لاکی مثل آیینه‌کاری، قلمدان‌نگاری، جعبه جواهرات و منسوجات کاربرد دارد. سوالات پژوهش عبارتند از: سرآغاز نقاشی گل و مرغ در ایران چگونه است؟ تطبیق این نقاشی در دوران باستان با دوران صفویه تا قاجار چگونه است؟ تحول این نقاشی از دوره صفوی تا قاجار چگونه بوده است؟ خلق این نقاشی در هر دوره برچه اساس بوده است؟ تفسیر آثار نقاشی گل و مرغ در هر دوره چگونه است؟ نقاشان برجسته گل و مرغ ایرانی چه کسانی هستند؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و شیوه گرداوری اطلاعات، کتابخانه‌ای است. در زمینه نقاشی گل و مرغ، تحقیقات زیادی انجام شده است. در این مقاله، از تحقیق‌های ذکر شده جهت بررسی نگارگری گل و مرغ در ادوار مختلف، هنرمندان و کاربردهای آن به صورت جامع استفاده شده است. طبیعت‌گرایی ریشه در اعتقادات باستانی مردم ایران دارد و در نگارگری‌ها به عنوان عنصری ضروری مشاهده شده است. گل و مرغ نوعی از نگارگری ایرانی است که شروع رسمی آن به دوره صفوی بازمی‌گردد. در دوران زندیه، این شیوه در قالب شیوهای تزیینی در معماری و محصولات کاربردی تداوم یافت. این فرآیند در دوران قاجار با بازگشایی کارگاه‌های دربار ادامه یافت و در قالب هنرهای کاربردی و با ترکیب‌بندی و رنگ‌های مشخص تا پایان دوره قاجار ادامه یافت.