بررسی نظرات فقها امامیه در مورد ابراء ذمه پزشک

اصل برایت در فقه به‌معنای برایت ذمه از تکلیف و دین است. ابراء، ساقط کردن حقی که شخصی بر ذمه دیگری دارد، به عبارتی اسقاط حق ثابت بر ذمه دیگری است. بنا به نظر مشهور فقها، ابراء نوعی ایقاع است و در متون فقهی، پزشک به هر حال در اتلاف بیمار یا نقصان او مباشرت داشته است، چون نقصان یا تلف نتیجه رفتار او بوده، او قصد فعل را داشته و در عین حال قصد جنایت نداشته است، وانگهی، اذن بیمار در درمانش منافاتی با ضمان طبیب ندارد. همه فقها قایل به اخذ برایت می باشند، که امام صادق (ع) به نقل از فرمایشات امیرمومنان علی (ع) بر این موضوع صحه گذاشته‌اند. اقدام قانون‌گذار در اعطاء حق ابراء طبیب به خود بیمار یا وقتی غیرمکلف یا غیر قادر به ابراء است، به ولی شرعی او برای برایت از ضمان ناشی از مرگ وی بر خلاف نظر اکثریت فقهای امامیه است. برخی از فقها برای اثبات حق خود بیمار برای ابراء پزشک، «سلطنت انسان مکلف بر جان خویشتن» را به‌عنوان دلیل ذکر کرده‌اند. حال این مقاله بر آن است به بررسی نظرات فقها امامیه در مورد ابراء ذمه پزشک بپردازد. مقاله حاضر با رویکرد تحلیلی- توصیفی بر منابع و اسناد معتبر کتابخانه نگاشته شده است و فرضیه‌های مطروحه درمقاله نیز به اثبات رسیده‌اند.