پیشران های موثر بر ساختار نظام بین الملل با استفاده از مدل ISM

توجه به مفهوم نظام بین المللی و چگونگی تغییر ساختارآن جایگاه ویژه ای در مطالعات روابط بین الملل داشته و محل مجادلات نظری گسترده بوده است. عوامل و پیشرانهای متعددی در تغییر و تحول نظام بین الملل اثرگذار هستند. سوال اصلی پژوهش این است که چه عواملی بر ساختار نظام بین المللی تاثیرگذارند و به عبارت بهتر پیشرانهای موثر بر ساختار نظام بین الملل کدامند؟ بنابراین هدف مقاله حاضر شناخت پیشران های موثر بر ساختار نظام بین الملل با نگاهی آینده پژوهانه است.در این پژوهش ضمن بهره گیری از نظریه واقعگرایی ساختاری (نوواقعگرایی) به عنوان چارچوب نظری، از تحلیل ساختاری توصیفیISM و برنامه میک مک استفاده شده است. در فرایند شناسایی پیشران های تاثیرگذار بر ساختار نظام بین الملل از روش « مصاحبه فردی » و « مطالعه کتابخانه ای » استفاده شده و برای طراحی مدل آینده نظام بین الملل از روش مدلسازی ساختاری-تفسیری بهره گرفته شده است. مدلسازی ساختاری-تفسیری یکی از روش های اکتشافی طراحی مدل است که امکان ترسیم روابط پیچیده بین تعداد زیادی از عناصر را در یک موقعیت پیچیده تصمیم گیری را فراهم می کند. پس از بررسی عواملی از قبیل قدرت سیاسی، قدرت اقتصادی و نظامی، قدرت فرهنگی، جهانی شدن، نهادهای بین المللی، تغییرات آب وهوایی، گسترش فناوری، سلاح های کشتار جمعی، درگیری های منطقه ای، حقوق بشر، تروریسم، مهاجرت و تابعیت، بیماری های واگیر و جمعیت که در فرضیه پژوهش مطرح شده بودند، یافته های پژوهش نشان می دهد که قدرت سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی تاثیر گذارترین پیشران در تحول ساختار نطام بین الملل هستند.