نقدی شناخت‏شناسانه بر داستان «پادشاه و وزیر یهودی» در مثنوی معنوی

بیان مسئله: 

داستان «پادشاه و وزیر یهودی» در مثنوی معنوی  در خوانش نخست، بیانگر روشی در سیاست صاحب‏ منصبان برای تفرقه ‏افکنی میان پیروان یک دین و آیین است. این داستان از دیدگاه معرفت‏ شناختی و اندیشگانی نیز تصورات غلط و اشتباه ‏های انسان را در استدلال به نمایش گذاشته است. مولانا در این داستان با نمایش طرح و نقشه وزیر برای نابودی دین مسیحیت، عملا نشان داده است که چگونه استدلال نادرست و نیز قضاوت و عمل مبتنی بر آن استدلال باعث فاجعه می‏شود.

در این جستار چگونگی استدلال و توجیه وزیر و پادشاه یهودی برای کار آنها به صورت توصیفی  تحلیلی نقد و بررسی می‏شود تا نقص‏ها و ایرادهای ساختار اندیشه آنان پدیدار شود.

دستاورد پژوهش بر این موضوع دلالت دارد که اشتباه پادشاه و وزیر یهودی منشا شناختی دارد و به تصورات نادرست آنها برمی‏گردد. آن‏ دو با ذهنیت بنیادگرایانه دوقطبی، به موضوع (دین مسیحیت) اندیشیده‏اند و برپایه همین ذهنیت به ارزشگذاری، قضاوت و سرانجام صدور حکم اقدام کرده‏اند.