چالش چندهمسری در گفتمان فکری مدرن؛ بررسی خوانش‏ های عصری از آیه نساء/3 با تاکید بر المنار، المیزان و من وحی القرآن

یکی از مهمترین آیات قرآن کریم که در انتقال به دوره مدرن، نوعی از نابرابری جنسیتی میان مردان و زنان را به اذهان متبادر ساخته، آیه شریفه نساء/3 است که بر مبنای آن، مردان اجازه یافته ‏اند که مشروط به رعایت عدالت، تا چهار زن را به همسری بگیرند. در حالی که مفسران سده ‏های متقدم و میانه‏ ی هجری به یادکرد از حکم شرع مبنی بر جواز چندهمسری بسنده کرده و همتشان را مصروف پاره ‏ای از مباحث زبانی- ادبی در پیرامون آیه شریفه ساخته ‏اند، با گذار به دوره معاصر و پیدایی مجموعه ‏ای از پرسش ‏ها و شبهات نوظهور عصری، نسلی جدید از مفسران را شاهدیم که با فاصله گرفتن از سنت ‏های تفسیری، به ارایه خوانش‏ هایی توجیه ‏پذیر متناسب با شرایط و اقتضایات زمانه روی آورده‏ اند. در این پژوهش تلاش می‏ شود با تمرکز بر تفاسیر المنار، المیزان و من وحی القرآن، تغییر رویه ‏ی مفسران در مواجهه با آیه شریفه نساء/3 در انتقال به دوره معاصر تحلیل شود. این مطالعه نشان می‏ دهد در حالی که عبده، طباطبایی و فضل‏ الله از اصل تشریع تعدد زوجات در دین مبین اسلام جانب‏داری می‏ کنند، شیخ محمد عبده با اثرپذیری از تفکرات نواعتزالی، از تداوم عمل به آن در مصر معاصر نهی می ‏نماید تا تفسیری سازوارتر با انتظارات و علایق مخاطبان دوره مدرن ارایه کرده باشد.