مقایسه اثربخشی آموزش معکوس و آموزش راهبردهای فراشناختی بر خودکارآمدی دانش آموزان در درس علوم تجربی

پیشینه و اهداف:

 امروزه امر آموزش در مدارس نیازمند به کارگیری روش هایی است که یادگیری را  برای دانش آموزان لذت بخش و موثر سازد. از سوی دیگر، کاربست پیشنهادها و توجه به نتایج این پژوهش می تواند سبب تغییر نگرش معلمان، برنامه ریزان و سیاستگذاران آموزشی نسبت به کاربرد هرچه بیشتر و هدفمندتر رویکردهای جدید در آموزش شود. این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی آموزش معکوس و آموزش راهبردهای فراشناختی بر خودکارآمدی دانش آموزان در درس علوم انجام شد.

روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش جمع آوری داده ها، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه ناحیه 1 کرج در سال 1400 بودند که طبق ملاک های ورود و خروج در پژوهش تعداد 45 نفر براساس فرمول کوکران و براساس روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه تقسیم بندی شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسش نامه خودکارآمدی شرر (1986) بود. ابتدا دانش آموزان منتخب به سه دسته مساوی تقسیم شده و براساس روش تصادفی، یک گروه به عنوان گروه آزمایش اول، گروه دوم به عنوان گروه آزمایش دوم و گروه سوم به عنوان گروه کنترل مشخص شد. در مرحله پیش آزمون متغیرهای وابسته (،خودکارآمدی) روی هر سه گروه آزمایشی اول، گروه آزمایش دوم و گروه کنترل اجرا شد. متغیر مستقل (آموزش معکوس) بر روی گروه آزمایش اول و آموزش راهبردهای فراشناختی روی گروه آزمایش دوم اجرا شد و گروه کنترل هیچ گونه آموزشی را دریافت نکرد. در مرحله پس آزمون متغیرهای وابسته (خودکارآمدی) روی هر سه گروه گروه آزمایش اول، دوم و گروه کنترل اجرا و در مرحله پیگیری یعنی یک ماه پس از مرحله پس آزمون متغیرهای وابسته (خودکارآمدی) روی هر دو گروه آزمایشی اجرا شد.  جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و جهت آزمون فرضیه های پژوهش از آمار استنباطی استفاده شد.

بین میزان اثربخشی آموزش معکوس و آموزش راهبردهای فراشناختی در درس علوم بر خودکارآمدی دانش آموزان تفاوت وجود دارد. تاثیر آموزش معکوس در افزایش خودکارآمدی دانش آموزان در درس علوم در طول زمان از پایداری مناسبی برخوردار است. تاثیر آموزش راهبردهای فراشناختی در افزایش خودکارآمدی دانش آموزان در درس علوم در طول زمان از پایداری مناسبی برخوردار است.

با توجه به یافته های تحقیق حاضر می توان نتیجه گرفت  یادگیری معکوس و آموزش راهبردهای فراشناختی بر  بهبود خودکارآمدی اثربخش است و این اثربخشی در طول زمان پایداری مناسبی را به دست داد. پیشنهاد می شود وزارت آموزش و پرورش برای کاهش عادت و هنجارشکنی معلمین نسبت به روش های آموزش سنتی، کارگاه های آموزشی و کلاس های ضمن خدمتی در جهت آشنایی با اثربخشی رویکرد یادگیری معکوس برگزار نمایند. همچنین باتوجه به زیرساخت فناورانه این رویکرد کارگاه های آموزشی تولید محتوا برای معلمان برگزار شود.