مدل سازی میزان تاب آوری شهر در برابر مخاطرات طبیعی با تاکید بر رانش زمین (مطالعه موردی: شهر قائمشهر)

شهرهای تاب آور شهرهایی هستند که از توسعه تاب آوری گسترده تر در زندگی اقتصادی و اجتماعی، زیرساخت ها و نهادهایش حمایت می کند؛ همچنین شهرهای تاب آور آسیب پذیری در برابر رویدادهای شدید را کاهش می دهند و به طور خلاقانه به تغییرهای زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی به منظور افزایش پایداری بلندمدت خود پاسخ می دهند. لذا هدف از این پژوهش مدل سازی میزان تاب آوری شهر در برابر مخاطرات طبیعی با تاکید بر رانش زمین در شرایط بحرانی بود.

روش شناسی: 

روش به کاررفته در این پژوهش، بهره گیری  از نرم افزار GIS 10.3 به منظور تعیین نقاط دارای تاب آوری بیشتر و استفاده از روش های الگوریتم ژنتیک و هوش ازدحامی ذرات و برنامه نویسی آنها در محیط متلب است تا با استفاده از آن مهم ترین مولفه های تاب آوری شهر و راهکارهای موثر در تقویت تاب آوری مشخص شوند.

یافته ها:

 تحقیق پیش رو طی 2 مرحله صورت گرفته که در مرحله اول، ابتدا با استفاده از فرآیند سلسله مراتبی میزان تاب آوری نقاط شهری در برابر رانش زمین تعیین شد و پس از آن با ترکیب همه مولفه های ذکرشده نقشه نهایی مخاطره تهیه شد. در مرحله دوم برای تعیین مهم ترین مولفه های تاب آوری شهر، 32 شاخص از مولفه های تاب آوری بر اساس 4 معیار (کالبدی-فضایی، اقتصادی، اجتماعی، نهادی) تدوین و با استفاده از روش الگوریتم ژنتیک مورد بررسی قرار گرفت که در نهایت 3 نقطه از شهر به ترتیب پارک تلار، استادیوم شهید وطنی و پارک سراج، به عنوان مناطق دارای تاب آوری بیشتر انتخاب و اولویت بندی شدند؛ سپس به منظور تایید و مقایسه یافته های تحقیق توسط الگوریتم ژنتیک از روش هوش ازدحامی ذرات بهره گرفته شد.

تفاوت معنی داری از لحاظ تاب آوری در بین مناطق شهر وجود دارد که افزایش میزان تاب آوری شهر قایمشهر در مرحله اول نیازمند تقویت و اصلاح ساختارهای محیط طبیعی و سپس حفظ و نگهداشت محیط ایمن است.