ارزیابی عملکرد دانه و تجمع نیتروژن در اندام های هوایی سه رقم ذرت (Zea mays L.) تحت تاثیر مقادیر مختلف کودهای آلی و شیمیایی نیتروژنه

ذرت (Zea mays L.) در دامنه وسیعی از درجه حرارت رشد می‌کند و به‌دلیل تنوع، سازگاری و ارزش غذایی بالای آن یکی از مهمترین گیاهان زراعی جهان می‌باشد. در بین عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان زراعی، نیتروژن مهم‌ترین عنصر غذایی تاثیرگذار بر کمیت و کیفیت عملکرد گیاهان زراعی می‌باشد. امروزه، استفاده از کود‌های آلی از قبیل ورمی‌کمپوست به‌عنوان جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی مورد توجه قرار گرفته است. استفاده از ورمی‌کمپوست به‌واسطه فعالیت میکروارگانیسم‌ها، به خاک زراعی قدرت حیات می‌بخشد و یک سرمایه‌گذاری بلند مدت و جزء دایمی از ساختمان خاک تلقی می‌شود.

به‌منظور ارزیابی تجمع نیترات در اندام‌های هوایی و عملکرد دانه ذرت تحت تاثیر مقادیر مختلف کودهای آلی و شیمیایی نیتروژنه، آزمایشی در سال زراعی 1397 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان (رشت) اجرا شد. این آزمایش به صورت اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل ارقام ذرت 703V1= ، 704V2= و 705V3= (به عنوان کرت اصلی) و مقادیر مختلف کودهای نیتروژنه شامل N1= عدم مصرف نیتروژن (تیمار شاهد)، N2= 100، N3= 200 و N4= 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و N5= 8500، N6= 17000 و N7= 25500 کیلوگرم در هکتار ورمی‌کمپوست (به‌عنوان کرت فرعی) بود.

نتایج این آزمایش نشان داد که بالاترین عملکرد دانه و علوفه خشک ذرت به ترتیب در ارقام 703 و 705 تحت تاثیر کاربرد 300 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی نیتروژنه به‌دست آمد. بیشترین میزان تجمع نیتروژن در ساقه ذرت رقم 705 مشاهده گردید. رقم 705 و کاربرد 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بالاترین وزن خشک ساقه را تولید کرد. بیشترین وزن برگ خشک ذرت در رقم 704 تحت تاثیر 25500 کیلوگرم کود ورمی‌کمپوست در هکتار بدست آمد که تفاوت معنی‌داری با کاربرد 300 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار نداشت. کاربرد کود ورمی‌کمپوست وزن خشک برگ را در رقم 704 افزایش و وزن 1000 دانه ذرت را کاهش داد. بدین ترتیب، عملکرد دانه ذرت در واکنش به کاربرد کود ورمی‌کمپوست در مقایسه با کود نیتروژنه کاهش پیدا کرد.

نتایج نشان داد بالاترین میزان نیتروژن در ساقه ذرت رقم 704 ذخیره شد. افزایش وزن خشک برگ ذرت در ارقام 705 و 704 به ترتیب در واکنش به کاربرد 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و 25500 کیلوگرم ورمی‌کمپوست در هکتار تفاوت معنی‌داری نداشت. کاربرد کود آلی ورمی‌‌کمپوست در مقایسه با کود شیمیایی نیتروژن توانست وزن خشک برگ را در رقم 704 افزایش دهد. ولی، عملکرد دانه ذرت تحت تاثیر کود آلی ورمی‌کمپوست در مقایسه با کود شیمیایی نیتروژن کاهش پیدا کرد.