جایگاه آینده پژوهی در تدوین سناریوهای تاب آوری ساختار فضایی شهری در برابر زلزله (موردکاوی: کلان شهر شیراز)

تاب آوری شهری اصطلاحی است که برای اندازه گیری توانایی یک شهر برای بهبود از یک مخاطره به کار می رود. تاب آوری شهری از ابعاد مختلف قابل بررسی می باشد. در این میان توجه به ساختار فضایی شهر دارای اهمیت بسزایی است. چرا که در تعریف شهر باید علاوه بر کالبد شهر، روابط افراد جامعه را هم موردتوجه قرار داد؛ بنابراین در زمان بحران ناشی از مخاطره طبیعی نیز مساله تاب آوری ساختار شهر بسیار مهم می باشد. مقاله حاضر ضمن بیان تاب آوری شهری به بررسی این مساله در ساختار شهر شیراز می پردازد و تاب آوری این کلان شهر را در برابر مخاطره زلزله مورد ارزیابی قرار می دهد. هدف پژوهش حاضر در مرحله اول شناسایی پیشران های کلیدی موثر بر تاب آوری ساختار فضایی شهر شیراز و بررسی چگونگی تاثیرگذاری این پیشران ها بر یکدیگر و در مرحله دوم رسیدن به سناریوهای مطلوب تاب آوری شهری شیراز در آینده می باشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش بر اساس روش های جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با تعیین شاخص های کلیدی از طریق شناسایی پیشران های کلیدی با استفاده از نرم افزار MicMac بر پایه روش تحلیل اثرات متقاطع و ارایه سناریوهای مطلوب با استفاده از ScenarioWizard  انجام گرفته است. نتایج حاصل حاکی از آن است که در مورد سناریوی منتخب (سناریوی فعال، بستری متناسب با ساختار تاب آوری) ، پیشران هایی همچون کیفیت معابر و دسترسی، زیرساخت های شهری، دسترسی های امدادی، پناهگاه های شهری برای اسکان موقت، تراکم ساختمانی، فضای باز شهری و دانه بندی شهری در راستای رویکرد تاب آوری ساختاری توسعه فضایی کلان شهر شیراز باید مدنظر قرار گیرد.