بررسی تجربه زیسته دین در افراد دارای سازمان شخصیت نوروتیک و مرزی: یک مطالعه پدیدارشناختی

 پژوهش در زمینه دین همواره با پیچیدگی ‌های فراوان همراه بوده که بخشی از آن به عدم وجود تعریف واحد از این مفهوم باز می‌گردد. برای ارایه تعریفی دقیق از دین ناگزیر به شناخت ماهیت آن در ذهن افراد هستیم. شخصیت عامل مهمی است که بر شکل‌گیری ادراکات ذهنی در افراد موثر است. هدف از  پژوهش تعیین و بررسی تجربه زیسته دین در افراد  دارای  سازمان شخصیت  نوروتیک و مرزی: یک مطالعه پدیدار شناختی بود.

  این یک مطالعه توصیفی از نوع کیفی است که به ‌روش پدیدارشناسی در سال 1399 انجام ‌شده است و  شیوه گردآوری داده‌ها، مصاحبه نیمه ساختار یافته بود، گروه نمونه شامل 10 مصاحبه‌ شونده بود که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و در دو گروه افراد دارای سازمان شخصیت نوروتیک (5 نفر) و سازمان شخصیت مرزی (5 نفر) دسته‌بندی شدند. مصاحبه با هر فرد بین 120 تا 420 دقیقه طول کشید و در یک تا 6 نوبت انجام شد. مصاحبه ها تا اشباع نظری ادامه پیدا کرد و در مجموع 2890 دقیقه مصاحبه به عمل آمد. داده‌ها به روش موستاکاس آنالیز شدند.

یافته‌ها:

 مهم‌ترین مقوله‌های کشف ‌شده در سازمان مرزی شامل دین‌داری فردمحور، بی‌ثباتی دینی، هیجان ‌زدگی دین و خدای تک ‌بعدی چندپاره شده بود. افراد دارای سازمان شخصیت مرزی تصویر بی‌ثباتی از خدا در ذهن دارند و ارتباط آنها با خدا تحت تاثیر هیجانات لحظه‌ای تغییر می‌کند. مهم‌ترین مقوله‌های به‌ دست ‌آمده در سازمان نوروتیک، دین‌داری وظیفه‌گرا، کمال‌گرایی دینی، دین‌داری مبتنی بر ظن و خدای نسبتا منسجم بود. تصویر خدا در ذهن افراد با سازمان شخصیت نوروتیک از ثبات بالایی برخوردار است، یکپارچگی تصور از خدا باعث می‌شود ارتباط فرد با خدا تحت تاثیر هیجانات لحظه‌ای قرار نگیرد.

نتیجه‌گیری:

 نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که دین در ذهن افراد با سازمان‌های شخصیت مختلف واجد کیفیت‌های متفاوتی است و علی‌رغم این تفاوت‌های اعتقادی و رفتاری، افراد در همه سطوح خود را مومن به دین واحد می دانند. نتایج حاکی از این است که در سطوح پایین تر طیف سازمان شخصیت، شخصیت به‌عنوان یک ظرف عمل می‌کند که محتوای دین در آن ریخته می‌شود و دین رنگ شخصیت را به خود می‌گیرد و تفسیر افراد از دین و کیفیت رفتار دینی آن‌ها مبتنی بر شخصیت آنان است و هرچه به سمت سطوح بالاتر سازمان شخصیت حرکت می کنیم بین دین و شخصیت دیالوگی صورت می‌گیرد که موجب می‌شود شخصیت از دین تاثیر بپذیرد.