ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی مقیاس های گسست اجتماعی و انزوای ادراک شده در سالمندان ایرانی

انزوای اجتماعی سالمندان یکی از نگرانی‌های عمده جهانی است که پیامدهای منفی گسترده‌ای دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی خصوصیات روان‌سنجی نسخه فارسی مقیاس‌های گسست اجتماعی و انزوای ادراک‌شده در سالمندان ایرانی انجام شد.

 فرایند ترجمه، طبق پروتکل استاندارد سازمان بهداشت جهانی، بعد از اخذ مجوز از طراحان مقیاس‌ها انجام شد. اعتبار صوری و محتوا در پنل خبرگان ارزیابی شد. سازگاری درونی، پایایی و روایی سازه به ترتیب با آلفای کرونباخ، آزمون و باز‌آزمون و تحلیل همبستگی ارزیابی شد. روایی محتوا با محاسبه نسبت روایی محتوا و شاخص روایی محتوا ارزیابی شد. روایی سازه و ساختار عاملی، با استفاده از تحلیل عاملی و مدل‌سازی معادلات ساختاری در 390 نفر سالمند 60 سال یا بالاتر ساکن شهر تبریز بررسی شد. تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار SPSS نسخه 26 و AMOS نسخه 24 انجام شد. 

نسبت روایی محتوا و شاخص روایی محتوای مقیاس گسست اجتماعی (0/98=CVR و 0/91=CVI) و انزوای ادراک‌شده (0/91=CVR و 0/96=CVI) بود. آلفای کرونباخ نسخه فارسی مقیاس‌های گسست اجتماعی (0/64) و انزوای ادراک‌شده (0/76) نشانگر ثبات درونی قابل‌قبول بود. تحلیل عاملی اکتشافی با چرخش واریماکس، نشان‌دهنده شکل‌گیری عامل‌های جدیدی برای هر 2 مقیاس بود. عوامل‌ مقیاس گسست اجتماعی از 2 عامل نسخه اصلی به 3 عامل و عوامل‌ مقیاس انزوای ادراک‌شده از 2 عامل نسخه اصلی به 4 عامل در نسخه فارسی تغییر یافت. تحلیل عاملی تاییدی و مدل‌سازی معادلات ساختاری، ساختار 3 عاملی مقیاس گسست اجتماعی (RMSEA= 0/050,GFI=0/951  ,CFI=0/950  و 0/955=TLI) و ساختار 4 عاملی مقیاس انزوای ادراک‌شده (  0/955=GFI= 0/955, RMSEA=0/045,   CFI )  TLI=0/950 را تایید ‌کرد.

اگرچه، ساختار ابعاد به‌دست‌آمده در نسخه فارسی مقیاس‌ها با ساختار نسخه اصلی مقیاس‌ها متفاوت بود، اما نتایج مطالعه نشان‌دهنده قابلیت اعتماد و پایایی نسخه فارسی مقیاس‌های گسست اجتماعی و انزوای ادراک‌شده برای استفاده در سالمندان ایرانی است.