پیش بینی بهزیستی روان شناختی براساس نارسایی های شناختی و عاطفه منفی با میانجی گری خودکارآمدی مقابله ای و حمایت اجتماعی در سالمندان

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی پیش بینی بهزیستی روان شناختی براساس نارسایی های شناختی و عاطفه منفی با نقش میانجی گر خودکارآمدی مقابله ای و حمایت اجتماعی در سالمندان بود. 

این تحقیق به لحاظ روش از نوع همبستگی بود و به منظور ارزیابی روابط بین متغیرهای مکنون و اندازه گیری شده در مدل مفهومی پیشنهادی، از الگویابی معادلات ساختاری استفاده شد. جامعه آماری در این پژوهش را 450 سالمند (247 نفر سالمند مرد، 9 / 54 درصد و 203 سالمند زن، 45/1 درصد) تشکیل داده بودند. دامنه سنی بین 60 تا 80 سال به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ملاک های ورود و خروج و متغیرهای جمعیت شناختی، از جمله سن، وضعیت تاهل و تعداد فرزندان، میزان تحصیلات و سطح درآمد و نیز سابقه ابتلا به برخی از بیماری های جسمانی در نظر گرفته شد. ابزارهای پژوهش عبارت بودند از: پرسش نامه بهزیستی روان شناختی ریف، پرسش نامه عاطفه مثبت و منفی، آزمون بررسی حالت روانی مختصر، مقیاس خودکارآمدی مقابله ای و مقیاس حمایت اجتماعی. برازش مدل مفروضه ازطریق مدل یابی معادلات ساختاری و با نرم افزار لیزرل برآورد شد. تخمین روابط واسطه ای در الگوی مفروضه نیز به کمک تحلیل بوت استرپ مورد آزمون قرار گرفت.

 میانگین سنی شرکت کنندگان مردان 66/34 سال با انحراف معیار 5/34 و در زنان 65/57سال با انحراف معیار 6/08 بود. نتایج مدل معادلات ساختاری حاکی از برازش مطلوب مدل بود. نتایج نشان داد هر 4 مسیر واسطه ای در این پژوهش معنادار بودند. نارسایی شناختی با ضرایب استاندارد 0/57-، 0/60- و 0/27- به ترتیب بر حمایت اجتماعی، خودکارآمدی مقابله ای و بهزیستی روان شناختی تاثیر داشته است. عاطفه منفی نیز با ضرایب 0/28-، 0/34- و 0/11- به ترتیب بر حمایت اجتماعی، خودکارآمدی مقابله ای و بهزیستی روان شناختی تاثیر گذار بوده است. اثر خودکارآمدی مقابله ای بر بهزیستی روان شناختی دارای ضریب استاندارد 0/15 و اثر حمایت اجتماعی بر بهزیستی روان شناختی دارای ضریب استاندارد 0/57 بود. 

یافته های پژوهش حاضر، اهمیت خودکارآمدی مقابله ای و حمایت اجتماعی را در ارتقای بهزیستی روان شناختی و متعاقب آن پیشگیری از بروز پیامدهای ناگوار ناشی از نارسایی های شناختی در سالمندان برجسته کرد. در این راستا، تدوین راهبردهای جامع و کاربردی به منظور تقویت منابع درونی و بیرونی افراد سالمند درزمینه ارتقای سلامت سالمندی توصیه می شود.