مقایسه اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی و آموزش ایروبیک بر حافظه فعال کلامی و انعطاف پذیری شناختی در مبتلایان به اختلال نوشتاری

اختلال نوشتاری اختلال پیچیده‌تر و شایع‌تر مهارت زبانی در دوران تحصیل است و مبتلایان به آن معمولا در کارکردهای اجرایی ازجمله حافظه فعال کلامی و انعطاف‌پذیری شناختی مشکلاتی دارند؛ ازاین‌رو، پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی و آموزش ایروبیک بر حافظه فعال کلامی و انعطاف‌پذیری شناختی در مبتلایان به اختلال نوشتاری انجام شد.

روش‌بررسی:

 این مطالعه نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با دو گروه آزمایش و یک گروه گواه بود. جامعه پژوهش را دانش‌آموزان پایه‌های دوم و سوم ابتدایی مبتلا به اختلال نوشتاری شهر مشهد در سال تحصیلی 98-1397 تشکیل دادند. نمونه پژوهش 36 فرد داوطلب واجد شرایط بودند که با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و با روش تصادفی به‌کمک قرعه‌کشی در سه گروه دوازده‌نفری قرار گرفتند. گروه آزمایش اول بیست جلسه 45دقیقه‌ای در آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی و گروه آزمایش دوم بیست جلسه 45دقیقه‌ای در آموزش ایروبیک شرکت کرد؛‌ اما برای گروه گواه آموزشی ارایه نشد. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از آزمون حافظه فعال کلامی استنفورد-بینه (روید، 2003) و آزمون انعطاف‌پذیری شناختی ویسکانسین (گرانت و برگ، 1948) صورت گرفت. برای تحلیل داده‌ها از روش‌های خی‌دو، تحلیل کوواریانس تک‌متغیری و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS نسخه 25 و سطح معناداری 0٫05 استفاده شد.

یافته‌ها: 

براساس یافته‌ها، گروه‌های آزمایش و گواه از نظر جنسیت، پایه تحصیلی، سن و بهره هوشی باهم تفاوت معناداری نداشتند؛ همچنین، گروه‌های آزمایش و گواه پس از حذف اثر پیش‌آزمون در مرحله پس‌آزمون از نظر حافظه فعال کلامی و انعطاف‌پذیری شناختی دارای تفاوت معناداری بودند (0٫001>p). به‌عبارت‌دیگر، هر دو روش آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی و آموزش ایروبیک درمقایسه با گروه گواه، حافظه فعال کلامی و انعطاف‌پذیری شناختی را در مبتلایان به اختلال نوشتاری افزایش داد (0٫001>p). علاوه‌برآن، آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی درمقایسه با آموزش ایروبیک باعث افزایش بیشتر حافظه فعال کلامی (0٫001>p) و انعطاف‌پذیری شناختی (0٫003=p) در آنان شد.

نتیجه‌گیری: 

نتایج حاکی‌از اثربخشی هر دو روش در بهبود حافظه فعال کلامی و انعطاف‌پذیری شناختی در مبتلایان به اختلال نوشتاری و اثربخشی بیشتر روش آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی درمقایسه با روش آموزش ایروبیک است؛ درنتیجه، می‌توان از هر دو روش به‌ویژه روش آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی برای بهبود حافظه فعال کلامی و انعطاف‌پذیری شناختی استفاده کرد.