تجمع، پراکنش و ارزیابی ریسک اکولوژیک فلزات سنگین در رسوبات، مطالعه موردی: تالاب شادگان

ارزیابی غلظت فلزات سنگین و ریسک محیط زیست آن ها جهت پایش آلودگی، برای حفظ کیفیت محیط زیست و سلامت بوم سازگان ها ضرورت دارد. در این مطالعه، پراکنش و ارزیابی ریسک اکولوژیک فلزات سنگین در رسوبات مصب های اطراف واحدهای پتروشیمی مورد بررسی قرار گرفت. هدف از اجرای این تحقیق، ارزیابی میزان آلودگی و ریسک اکولوژیک فلزات سنگین در رسوبات تالاب شادگان است. برای تعیین نقاط نمونه برداری از روش سیستماتیک طبقه بندی تصادفی استفاده شد و 36 نمونه از 4 ایستگاه جمع آوری و جهت آنالیز به آزمایشگاه منتقل گردید. آماده سازی و هضم کامل رسوبات براساس دستورالعمل استاندارد موپام صورت گرفت. برای آنالیز نمونه ها از دستگاه ICP-OES مدل 730-ES استفاده شد. شاخص های مهم محیط زیست از قبیل شاخص زمین انباشتگی (Igeo) و شاخص ریسک اکولوژیک (ERi) محاسبه گردید. براساس نتایج به دست آمده میانگین غلظت نیکل، سرب، جیوه و وانادیوم  به ترتیب 58/8، 8/5، 6/9 و 88/7 میکرو گرم بر گرم وزن خشک بود. نتایج نشان داد که الگوی پراکنش فلزات سنگین در رسوبات به صورت وانادیوم> نیکل>سرب> جیوه بود. بر مبنای شاخص ژیوشیمیایی مولر، نیکل و سرب دارای آلودگی شدید، جیوه دارای آلودگی شدید تا بسیار شدید و وانادیوم دارای آلودگی متوسط است. آنالیز شاخص ریسک اکولوژیک (ERi) نشان داد که وضعیت ریسک برای نیکل، سرب و جیوه قابل توجه و برای وانادیوم متوسط است. می توان نتیجه گرفت که تالاب شادگان به دلیل ورود پساب های صنایع پتروشیمی آلوده به فلزات سنگین است و استفاده از تصفیه خانه های جدید، تجزیه کردن آلاینده ها و استفاده از مواد خام با درصد آلایندگی کمتر در مدیریت پساب ها جهت کاهش آلاینده ها ضروری است.