تحلیل انتقادی دیدگاه جیمز بلمی درباره آیه 88 سوره زخرف

جیمز بلمی از مستشرقان تجدیدنظرطلب، بر این باور است که در متن قرآن اشتباهاتی رخ داده که معلول خطای کاتبان وحی است. وی در مقالاتش مبتنی بر روش «نقد متنی» به بررسی و تصحیح این خطاهای نوشتاری پرداخته است. او با استناد به وجود اختلاف در قرایت «و قیله» در آیه 88 سوره زخرف و تلاش ناموفق مفسران برای تعیین نقش نحوی آن، ادعا می کند شکل صحیح آن «و قبله» است. به زعم او مستنسخ یا مصحح به جابه جایی این آیه با آیه قبل پی برده و با اضافه نمودن این عبارت، ترتیب صحیح این دو آیه را متذکر شده است. در پژوهش حاضر با روش تحلیلی - انتقادی به بررسی دیدگاه بلمی پرداخته و ثابت می شود که نه تنها برای همه قرایات گزارش شده، ترکیب نحوی صحیح وجود دارد؛ بلکه اعمال فرضیه او، در سیاق آیات این سوره خدشه وارد می سازد. همچنین با تتبع در منابع قرایات و اختلافات رسم الخطی و بررسی احتمال ورود اضافات به متن قرآن و سرایت خطا در استنساخ، نشان داده می شود که پیشنهاد وی از استواری و اتقان لازم برخوردار نیست