ارزیابی اثرات سناریوهای SSP از بروندادهای اقلیمی مدل های جفت شده میان مقایسه ای فاز ششم (CMIP6) بر منابع آب و کشاورزی منطقه هشتگرد با رویکرد اعمال راهبرد تطبیقی

با توجه به وضعیت نه چندان مناسب شرایط منابع آب کشور و نیز پدیده تغییراقلیم و تاثیرات آن، شبیه سازی وضعیت تغییر اقلیم در آینده و ارزیابی اثرات آن به منظور کاهش آسیب پذیری و مقابله با آن می تواند اهمیت بسزایی در تصمیم گیری های آینده داشته باشد. در این راستا به منظور کاهش اثرات منفی تغییر اقلیم و سود جستن از اثرات احتمالی مثبت آن در حوضه های آبریز، راهبرهای مختلف سازگاری ارایه می شود.در این تحقیق تطبیق با تغییر اقلیم در بخش کشاورزی تحت جدیدترین سناریوهای تغییر اقلیم CMIP6-SSP مورد بررسی و ارزیابی قرارگرفته و با توجه به ویژگی های منطقه هشتگرد و مخاطراتی که کشاورزی منطقه را تهدید می کند، تلاش دارد تا نگاه جامعی به این سیستم داشته باشد. بدین منظور راهبردهای سازگاری برای کاهش اثرات منفی تغییر اقلیم در بخش کشاورزی مورد ارزیابی قرار گرفت.

بدین منظور از مدل SWAT برای شبیه سازی و ارزیابی راهبرد تطبیقی در منطقه هشتگرد در سال 1398 استفاده شد. برای مدل سازی شرایط تغییر اقلیم در منطقه از مدل اقلیمی NorESM2-MM مربوط به گزارش ششم IPCC و سناریوهای مختلف SSP (SSP1.26, SSP2.54, SSP3.70. SSP 5.85) بهره گرفته شد و با ریزمقیاس، داده های دمای حداقل، حداکثر و بارش برای سال های 2020 تا 2049 تولید گردید. پس از محاسبه تغییرات دما و بارندگی نسبت به شرایط حاضر، مقادیر این تغییرات به منظور بررسی تاثیر آن بر منابع آب منطقه هشتگرد، به مدل SWAT اعمال گردید و مقادیر تنش آبی، عملکرد محصولات در شرایط اعمال تغییر اقلیم برآورد گردید.

یافته ها:

 نتایج حاکی از افزایش متوسط تنش آبی و همچنین کاهش عملکرد محصولات به غیراز محصول ذرت در همه سناریوهایSSP  بود. پس از ارزیابی اثرات تغییر اقلیم در منطقه، به منظور تطبیق با این تغییرات در  بخش کشاورزی، راهبرد تغییر الگوی کشت از محصولات گوجه فرنگی و یونجه با نیاز آبی بالا با محصولات گندم و جو که قابلیت سازگاری بالاتر و نیاز آبی کمتر دارند و همچنین در تغییر الگوی کشت دوم، به ذرت خوشه ای به عنوان محصول مقاوم به گرمایش زمین، پیشنهاد و با معیارهای چون تغییرات تنش آبی و عملکرد محصولات نسبت به شرایط ادامه وضع موجود (BAU[1]) ارزیابی شد.

بحث و نتیجه گیری:

 نتایج نشان داد، تغییر الگوی کشت به گندم و جو موجب کاهش تنش آبی محصولات منطقه شده است. به طورکلی در راهبرد تغییر الگوی کشت، افزایش عملکرد هر سه محصول گندم ، جو و ذرت نسبت به راهبرد BAU را در پی داشت. در راهبرد تغییر الگوی کشت به ذرت خوشه ای کاهش قابل توجه تنش آبی و به تبع آن عملکرد قابل قبول این محصول برآورد شد. که این افزایش عملکرد به دلیل کاهش تنش های آبی ناشی از افزایش آب قابل دسترس می باشد.