بررسی تغییرات جمعیت مگس میوه زیتون Bactrocera oleae (Rossi) (Dip.: Tephritidae) در منطقه طارم سفلی

مگس میوه زیتون، (Rossi) Bactrocera oleae  حشره ای مونوفاژ بوده و مهمترین آفت زیتون در سرتاسر جهان بویژه در کشورهای مدیترانه می باشد. این پژوهش به منظور مطالعه تغییرات جمعیت مراحل مختلف زندگی و برخی ویژگی های زیست شناسی مگس میوه زیتون در دو سال در منطقه طارم سفلی استان قزوین انجام شد. نتایج این بررسی نشان داد که این حشره در منطقه طارم سفلی، سه تا پنج نسل دارد. مگس میوه زیتون، زمستان را به صورت حشرات کامل در پناهگاه های مختلف و به ندرت به صورت شفیره در زیر بقایای گیاهی و خاک های نرم باغ ها سپری می کند. با گرم شدن هوا و بعد از گذراندن یک دوره دیاپوز تولیدمثلی، در اواخر بهار و اوایل تابستان، همزمان با سخت شدن هسته زیتون، مگس میوه زیتون در میوه ها تخم گذاری انجام می دهد. بر اساس یافته های این پژوهش، فعالیت مگس میوه زیتون با تغییرات آب و هوایی و فنولوژی درخت زیتون و دسترسی به میوه زیتون منطبق بود و همبستگی کامل داشت. بر اساس نتایج، در سال اول به علت شرایط مناسب آب و هوایی و محصول فراوان، نسل اول در تیر ماه، نسل دوم بین مرداد ماه تا شهریور، نسل سوم بین شهریور ماه و مهر ماه، نسل چهارم مهر ماه و آبان ماه و نسل پنجم یا همان نسل زمستان گذران آبان ماه و آذر ماه ادامه داشت ولی در سال دوم به علت کمی محصول و شرایط آب و هوایی نسل اول در مرداد ماه، نسل دوم شهریور ماه، نسل سوم بین شهریور ماه و مهر ماه و نسل چهارم (نسل زمستان گذران) مهر ماه و آبان ماه مشاهده شد و در ماه آذر دیگر میوه ای وجود نداشت. به دلیل طول عمر حشرات کامل و طولانی بودن دوره تخم گذاری، نسل های مگس میوه زیتون، دارای همپوشانی بودند. همچنین جمعیت آفت در نسل سوم و چهارم بیش از نسل اول و دوم مشاهده شد. نسبت جنسی در نسل های اول و دوم به سود نرها بوده ولی در نسل های سوم و چهارم به 1:1 تغییر می یابد.