زمینه ها و بسترهای شکل گیری جریان های سلفی- تکفیری در جهان اسلام؛ راهکارهای مواجهه، چشم انداز آینده

در طول تاریخ پر فراز و نشیب اسلام گروه ها، جریان های فکری و افرادی بوده اند که مخالفان خود از سایر فرقه ها و مذاهب اسلامی را تکفیر و به بهانه های واهی آنان را از دین اسلام خارج و خون، مال و ناموس آنان را مباح دانسته اند. این پدیده مخرب که طلایه دار آن خوارج بودند، طی دو قرن اخیر در جریان های تندروی سلفی - تکفیری تجلی پیدا کرده است و در سایه تحولات اخیر منطقه، آنان فرصت مناسبی یافته اند که با پشتیبانی حامیانشان، افکار و اندیشه های خود را پیاده نمایند. بی تردید بروز ناامنی و هرج و مرج در کشورهای اسلامی، کشتار مردم بی گناه، ظهور گروه های وحشت و ارهاب همچون القاعده، سپاه صحابه، گروه های جندالله، طالبان، جیش العدل، جبهه النصره، داعش و... که وحشت و ترور را سرلوحه کار خود قرار داده اند، بخشی از پیامدهای اندیشه تکفیر است و پیامد ناگوارتر آن مخدوش کردن چهره اسلام و مسلمانان در سراسر جهان و منفور شدن دین اسلام در نزد جهانیان می باشد. لذا، شناخت و تحلیل دقیق زمینه ها و بسترهای شکل گیری این جریان ها در جهان اسلام ضروری است و به ما در فهم عمیق و تحلیل رفتارهای آنان کمک شایانی می نماید. پژوهش حاضر با روش تحلیلی- توصیفی ضمن اشاره به پیشینه تاریخی جریان های تکفیری در جهان اسلام، به تبیین و واکاوی زمینه ها و بسترهای فکری و اندیشه ای، منطقه ای و بین المللی، جغرافیایی و سیاسی و همچنین جامعه شناختی شکل گیری این جریان پرداخته است.