مدلی برای شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر گزارشگری متهورانه مالیاتی با استفاده از روش تحلیل مولفه های اصلی

مالیات به عنوان اصلی ترین ابزار کسب درآمد برای دولت ها جهت دست یابی به اهداف اقتصادی و اجتماعی مطرح است. از طرفی هزینه های مالیاتی، موجب خروج نقدینگی از شرکت ها شده و سود سهام را کاهش می دهد، لذا مدیران شرکت ها در تلاش اند مالیات بر درآمد خود را کاهش داده یا به تعویق بیندازند. هدف این پژوهش ارایه مدلی برای شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر گزارشگری متهورانه مالیاتی در بازار سرمایه ایران است. در این پژوهش عوامل موثر بر گزارشگری متهورانه مالیاتی بر اساس مطالعات تجربی، مبانی نظری و با استفاده از روش تجزیه مولفه های اصلی (PCA) به چهار شاخص مالی، غیر مالی، حاکمیتی و مدیریتی تقسیم شده است. به منظور آزمون فرضیه های پژوهش، به بررسی 121 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1389 تا 1398 پرداخته شد. از آنجایی که متغیر وابسته متغیری مجازی است، برای تخمین مدل از روش های آمار همبستگی و رگرسیون لاجیت استفاده شده است. نتایج نشان می دهد شاخص های مالی رابطه معناداری با گزارشگری متهورانه مالیاتی ندارند ولی شاخص ها غیر مالی، حاکمیتی و مدیریتی دارای رایطه معناداری با گزارشگری متهورانه مالیاتی هستند. دیگر یافته ها بیانگر این است که شاخص های حاکمیتی، مدیریتی و غیر مالی به ترتیب بیشترین تاثیر را بر گزارشگری متهورانه مالیاتی دارند.