جنبه های اخلاقی کاتارسیس تراژیک در پیوند با کاتارسیس موسیقایی نزد ارسطو

در این مقاله جنبه های اخلاقی در مفهوم کاتارسیس تراژیک از دیدگاه ارسطو موردمطالعه قرار گرفته است. این مطالعه بر مبنای پیوند میان جنبه های اخلاقی در مفهوم کاتارسیس تراژیک با همین جنبه ها در کاتارسیس موسیقایی از دیدگاه ارسطو انجام گرفته است.بنابر رساله ی فن شعر تراژدی با برانگیختن عواطف ترس و شفقت موجب کاتارسیس مخاطب از این عواطف می شود. ارسطو در فصل هشتم رساله ی سیاست معتقد است که برخی از انواع موسیقی در تربیت اخلاقی مخاطب موثرتر واقع می شوند. این انواع موثرتر با فرآیندهایی دور از افراط وتفریط، عواطف مخاطب خود را برمی انگیزند و حاصل این برانگیختگی عواطف، متعادل شدن آن ها در مخاطب است. همان طور که در رساله ی اخلاق نیکوماخوس نیز شرط اصلی برای کنش فضیلت مندانه را رعایت قاعده ی حد وسط دانسته است و در فن شعر هم برای تراژدی که محاکات کنش ها و زندگی است، چنین شرطی را برای کنش فضیلت مندانه ی شخصیت قایل است. در رساله ی سیاست، هم چنین به این نکته توجه شده که آثار محاکاتی خوب (که ازجمله ی آن ها موسیقی و تراژدی است) باید ازطریق شبیه سازی اخلاقی با ابژه های عینی بازنمایی شان در واقعیت پدید آیند که تحت تاثیر عواطف قرار دارند. بنابراین کاتارسیس تراژیک طی شرایطی، با سازوکارهایی شبیه به کاتارسیس موسیقایی اعتدال اخلاقی را در عواطف آدمی موجب می شود. پرسش های این پژوهش بدین شرح هستند که اول، میان وجه اخلاقی کاتارسیس تراژیک و کاتارسیس موسیقایی چه پیوندهایی وجود دارد؟ و دوم، احساسات لذت و درد حاصل از کاتارسیس موسیقایی، از وجه اخلاقی چه پیوندی با همین احساسات در تراژدی دارند؟ این یک پژوهش کیفی است و به شیوه ی توصیفی- تحلیلی برمبنای داده های کتابخانه ای (عمدتا آثار اصلی ارسطو) انجام شده است. هم چنین به دلیل زیاد بودن اصطلاحات پیچیده ی فنی در کار ارسطو روش مقابله ی تخصصی بین متون ترجمه و اصل معتبر انگلیسی، به عنوان بخشی از روش پژوهش انجام شده است.