تاثیرات حذف بلاغی در تدوین برخی از فیلم های سینمای ایران

هدف اصلی این مقاله تحلیل و بررسی حذف بلاغی و تاثیر آن در تدوین فیلم های سینمایی است. حذف بلاغی یکی از روش هایی است که در آن قسمتی از اثر به جهت ایجاد تاثیر و باتوجه به اغراض ثانویه ی مختلف، حذف می شود. بررسی این شگرد ادبی در سینما با تبیین دلایل و انگیزه های مختلف، توضیح روشنی از چگونگی ساخت و اثرگذاری آثار سینمایی را فراهم می کند. در این پژوهش با رویکردی نیوفرمالیستی وروش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسناد دیداری-شنیداری (فیلم ها) به بررسی تاثیرات حذف بلاغی در تدوین11 فیلم از سینمای ایران پرداخته شده که به صورت هدفمند انتخاب شده اند. در این مقاله، نخست با بهره گیری از علم بلاغت، تعریف دقیقی از حذف بلاغی و تفاوت های آن با ایجازارایه شده است. در ایجاز و حذف ایجازی تنها کاستن از حجم اثر و رسیدن به بیان موجز موردنظر است و در حذف بلاغی که مبنای عمل و گزینش این پژوهش قرار دارد، دلایل، انگیزه ها و اغراض بلاغی دیگری فراتر از اختصار بیانی در شکل گیری آن نقش دارد. در ادامه پس از نگاهی به تاریخچه و انواع این حذف در تدوین فیلم های سینمای جهان، به تحلیل و بررسی نمونه هایی از آن درسینمای ایران پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان داد حذف بلاغی در تدوین فیلم ها با تقلیل اطلاعات به سود اغراض ثانویه ی مختلف و بی اعتبار ساختن بینش متعارف مخاطب از فیلم به آشنایی زدایی و ایجاد غرابت منجر شده است. پویایی ریتم، ایجاد شوک های عاطفی، تشدید احساسات، خلق ابهام و تعلیق، رعایت اقتضای احوال مخاطب، انعکاس ذهنیات و عواطف شخصیت های فیلم و ایجاد استعاره ی سینمایی، برخی از تاثیرات حذف بلاغی در تدوین فیلم های سینمایی است. هم چنین حذف بلاغی، در برخی از نمونه ها با پیروی نکردن از مقتضیات داستانی به روش ضمنی و ویژه ای برای داستان گویی منجر شده که درک آن نیازمند تامل و بازاندیشی بیش تری است.