طراحی الگوی راهبردی حکمرانی آب با رویکرد توسعه پایدار در راستای حفاظت از جوامع انسانی و زیستگاه های جانوری

بحران آب یکی از مسایل مهم پیشروی کشور است که قطعا در آینده ای نزدیکی مشکلات زیادی به وجود خواهد آورد. اگرچه خشکسالی های پی در پی و اتلاف منابع آبی موجود باعث این وضعیت شده است، اما مسایل مربوط به حکمرانی و مدیریت منابع آبی نیز سهم زیادی در این بحران داشته است. مسایل ناشی از بحران آب، جوامع انسانی و زیستگاه های جانوری را دچار آسیب ها و مشکلات زیادی می کند. از این رو، هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی راهبردی حکمرانی آب با رویکرد توسعه پایدار در راستای حفاظت از جوامع انسانی و زیستگاه های جانوری است. در این پژوهش، از روش دلفی و تحلیل عاملی تاییدی برای طراحی و اعتبارسنجی الگوی تحقیق استفاده شد. پس از بررسی مبانی نظری و تحقیقات پیشین، راهبردهای حکمرانی منابع آبی مشخص شدند. سپس، براساس راهبردهای شناسایی شده، پرسشنامه دلفی طراحی شد و از 15 نفر از خبرگان دانشگاهی و اجرایی در مورد اهمیت راهبردها در حکمرانی آب نظرخواهی به عمل آمد که نهایتا بعد از 3 دور رفت و برگشت بین خبرگان اجماع حاصل شد. به منظور اعتبارسنجی مدل تحقیق نیز از روش تحلیل عاملی تاییدی و نرم افزار اسمارت پی.ال.اس استفاده شد. براساس یافته های تحقیق، 11 راهبرد اصلی و 45 راهبرد فرعی برای حکمرانی مطلوب منابع آبی شناسایی شدند. راهبردهای اصلی شامل اعتمادسازی و مشارکت، سازماندهی مسیولیت ها، قانون مداری، اقتصاد آب، مشروعیت بخشی، مدیریت منابع آب، مدیریت نوآوری و تنوع، مدیریت مصارف آب، کارآیی، مدیریت و سیاست گذاری کلان و جامعیت و یکپارچگی هستند. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نیز نشان داد که ساختار الگوی تحقیق مورد تایید است و از بین راهبردها کارآیی  و مدیریت و سیاست گذاری کلان با مقادیر ضریب تعیین 0/803 و 0/802 دارای بالاترین اولویت هستند. نتایج تحقیق نشان داد که بهره گیری از رویکرد راهبردی می تواند زمینه تحقق حکمرانی مطلوب منابع آبی و اهداف توسعه پایدار را فراهم کرده و از جوامع انسانی و اقامتگاه های جانوری حفاظت کند. هم چنین، با توجه به ماهیت پیچیده و چندگانه حکمرانی منابع آبی، نیاز است راهبردهایی در سطح کلان تا عملیاتی به کار گرفته شود.