بررسی عوامل موثر بر تفاوت درجه تشابه تجارت صنعت مس ایران با کشورهای سازمان همکاری اقتصادی اکو

در راستای تحقق برنامه های توسعه مبتنی بر صادرات غیرنفتی، صادرات مس را می توان به عنوان یکی از منابع مهم در عرصه ارزآوری به کشور دانست. لذا در این پژوهش برای اولین بار به بررسی درجه تشابه برای همگرایی و امکان‏سنجی صادرات مس به سازمان اکو در دوره زمانی (2020-2016) پرداخته می شود. که برای رسیدن به این هدف در چهار گام اساسی بررسی ها صورت گرفت. نتایج هر دو شاخص تشابه صادراتی فینگر و کرینین و شاخص پتانسیل صادراتی بیانگر این است که ایران بیشترین درجه تشابه در صادرات مس به کشور ترکیه و پاکستان داشته است. نتایج مدل جاذبه حاکی از این است که تولید ناخالص داخلی کشور مقصد به ترتیب با تکنیک پانل دیتا (677/0) و به روش پانل دیتای پویا با گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) اثر (566/0) با تجارت مس ایران رابطه مثبت و معنادار و اثر فاصله با صادرات مس ایران منفی و معنادار برآورد شده است. همچنین شاخص پتانسیل صادراتی نشان داد بیشترین ظرفیت صادرات مس ایران به ترتیب مربوط به کشورهای ترکیه، پاکستان، قزاقستان، ازبکستان، آذربایجان، قرقیزستان و ترکمنستان، افغانستان و تاجیکستان است. نتایج شاخص پتانسیل صادراتی، ظرفیت صادرات مس ایران به کشورهای مختلف سازمان اکو را به خوبی نشان داد که در این بین توجه به پتانسیل دو کشور ترکیه و پاکستان از اهمیت بالایی برخوردار است. در مجموع نتایج این پژوهش می تواند راهگشای بسیار مفیدی برای برنامه‏ریزی‏های کلان جهت یافتن بازارهای هدف تجارت مس ایران به ویژه در گروه کشورهای سازمان همکاری اقتصادی اکو باشد.