واسازی داستان اسکندر و فغستان براساس دیدگاه دیگربودگی جنسیتی

فارغ از پیام آشکار که بر پوسته هر متنی به نمایش درمی‏آید، گاهی گفتمان دیگری در ضمیر محتوا وجود دارد که نیت سازندگان متن را در حمایت از پوسته به چالش می‏کشد. در پرتو دگر‏خوانی و واسازی آثار، هزارتوهای تاریک، روشن  و مفاهیم تازه‏ای ارایه می‏شوند. دو روایت فردوسی و ثعالبی از داستان «اسکندر و دختر پادشاه هند»، با  تفاوتی معنادار در پایان‏بندی، داستانی آشنا از پیوند زناشویی دختر زیبای مغلوب با پادشاه فاتح است، اما در بررسی گفتمان ثانویه، سازوکارهای اعمال قدرت بر بدن برجسته می‏شوند. این سازوکارها برخلاف تصور رایج، تنها تعذیب نیستند، بلکه علم‏ا لنظر یا جمال‏شناسی نیز نوعی شبکه مراقبت تلقی می‏شود که با ورود زن از عرصه «دیگری» (خانه پدری) به حیطه «خود» (خانه همسر) پایان نمی‏یابد؛ بالعکس، زن آن هنگام که از آزمون بدن‏مندی که نهاد قدرت آن را تدارک دیده ‏است، سربلند بیرون می‏آید، با عدول از هنجارهای جامعه‏ پذیری، به مثابه تهدیدی برای تمامیت‏ خواهی نظام حاکم به شمار می‏رود و طرد می‏شود. در این مقاله به شیوه تحلیلی توصیفی و با نگاه جامعه‏ شناسانه، عناصر موجود در داستان مذکور واسازی شده‏اند و با بهره ‏‏گیری از آرای اندیشمندان این عرصه به ویژه میشل فوکو به روابط متقابل سه عنصر «زیبایی»، «دانش»، و «قدرت» پرداخته شده ‏‏است.