تعابیر شبه روان کاوانه در خواب گزاری های فارسی

مقاله حاضر به مقایسه تطبیقی اصول خواب گزاری سنتی ایرانی با خواب گزاری روان‏کاوانه، با تاکید بر آرای زیگموند فروید، می‏پردازد. عمده مطالعاتی که تا به امروز در باب متون خواب گزاری اسلامی صورت گرفته، به بررسی جنبه‏ های تاریخی، ادبی، نسخه‏شناختی، فلسفی و اجتماعی این متون اختصاص داشته است. باوجوداین، شماری از محققان، اشارات گذرایی به دقت‏های روان‏کاوانه قدما کرده‏اند. در این پژوهش، علاوه بر گردآوری این اشارات، برای بسیاری از مصطلحات روان‏کاوانه در زمینه تفسیر رویا، شواهدی از خواب گزاری‏های فارسی نقل شده است. این مواد و یافته ‏ها، نشان‏گر همسانی فراوان میان روان‏کاوانی نوین و خواب گزاری کهن، چه دراصول و چه در فروع و جزییات، است. برای نمونه، اصول فلسفی و حرفه‏ای مشابهی نزد اصحاب خواب گزاری و اصحاب روان‏کاوی ملاحظه شده است؛ و یا شرح  کارکردهای رویا و تبیین فرایندهای تولید رویا، در هر دو مکتب، مشابهت چشم‏گیری دارد. نگارنده به پیروی از روان‏کاوی لکانی، به مبحث انواع استعاره و مجاز ورود کرده و نهایتا برخی مضامین استعاری نادر را در شعر دری، ماخذیابی کرده است.