نگاه تربیتی به انواع طرح واره های تصویری در نهج البلاغه

طرحواره های تصویری از مهمترین موضوعات در زبان شناسی شناختی هستند که بیانگر فرایندهای شناختی هستند که در اثر تجربه های فیزیکی در مواجه با جهان خارج شکل می گیرند و درک مفاهیم انتزاعی را میسر می کنند. پژوهش حاضر بر اساس نظریه طرحواره، به بررسی تعدادی از خطبه-های امام علی (ع) درچارچوب زبان شناسی شناختی پرداخته است. هدف از این پژوهش بررسی میزان بسامد طرح واره های تصویری و تحلیل تربیتی کاربرد آنها در خطبه های نهج البلاغه بوده است. بدین صورت که طرحواره های تصویری به کارگرفته شده در خطبه های منتخب استخراج و سپس به صورت توصیفی- تحلیلی و از منظر دینی و زبانشناختی بررسی شدند. براساس یافته ها، در خطبه های بررسی شده انواع طرح واره های تصویری شامل (قدرتی-حرکتی-حجمی) وجود دارد و هم چنین جملاتی در بین خطبه ها وجود دارد که حاکی از وجود همزمان دو نوع طرح واره است. نتایج حبیانگر آن است که از بین طرح واره های تصویری، طرح واره ی حرکتی بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده است، که از منظر تربیتی به نوعی تاکید بر مسیر زندگی، گذرایی و فانی بودن آن است. همچنین این طرحواره نشان دهنده عزم و اراده، جنبش و حرکت و پویایی است. طرح واره ی حجمی نیز بعد ازطرح واره ی حرکتی بیشترین بسامد را داشته است، که به لحاظ تربیتی دال بر ظرفیت وجودی انسان است، که نیرو و حرکت توامان در طرحواره حجمی موجود است. در نهایت طرح واره ی قدرتی و طرح واره های دوجانبه و متعلق به دو گروه هستند کمترین بسامد را به خود اختصاص داده اند. که این هم به لحاظ تربیتی دال بر قدرت محدود انسان و ناتوانی او در برابر قدرت لایزال الهی می باشد.