نقد دیدگاه الیور لیمن درباره تعارض وحی و فلسفه

مسیله رابطه وحی و فلسفه یا نزاع عقل و دین از مشهورترین مباحث چالش برانگیز در تاریخ اندیشه اسلامی است که از صدر اسلام تاکنون در میان دانشمندان بزرگ اسلامی، اعم از شیعه و اهل سنت مطرح بوده و بتبع آن به حوزه مطالعات اسلامی خاورشناسان نیز راه یافته است. الیور لیمن (1950م) خاورشناس، قرآن پژوه و مفسر غربی فلسفه اسلامی در برخی آثار خود رابطه قرآن و فلسفه را بررسی کرده است. او با اتخاذ موضعی معتدلتر نسبت به بسیاری از خاورشناسان، ضمن اذعان به سازگاری وحی و فلسفه با یکدیگر، نقش تعالیم قرآن کریم را در شکلگیری فلسفه اسلامی پذیرفته است اما در تحلیل اصل تاریخی تعارض و ارزیابی راه حل فلاسفه اسلامی، نکاتی تامل برانگیز مطرح کرده است. این مقاله با روش توصیفی انتقادی، به تبیین و نقد دیدگاه او پرداخته و نشان میدهد: که اولا، تعارض تنها بین فهم عقلی فلسفی و فهم قرآنی بشری واقع میشود و انگاره تعارض وحی و فلسفه در میان بسیاری از خاورشناسان ناشی از قیاس اسلام و قرآن با مسیحیت و کتاب مقدس است. ثانیا، برخلاف گفته الیور لیمن راه حل فلاسفه اسلامی و ازجمله ابن رشد، مستلزم فرودست انگاری قرآن و وحی نیست و متهم ساختن فلاسفه مسلمان به اموری همچون انکار علم الهی به جزییات و یا معاد جسمانی و پیروی از ارسطو در باب نفس، بدلیل برداشت نادرست از بیان آنها توسط مخالفان فلسفه در جهان اسلام یا خاورشناسان است.