شناسایی و اولویت بندی کاربردهای نظریه بازی در فضای آموزش و یادگیری با استفاده از روش تصمیم گیری BWM

موقعیت هایی مانند رقابت و مشارکت را به صورت ریاضی مدل کرده و نتایج آنها را پیش بینی کند. نکته کلیدی در نظریه بازی این است که سود طرفین رقابت یا مشارکت وابسته به تصمیمات یکدیگر است. فضای آموزش و یادگیری یک فضای انکارناپذیر از تعاملات بین یادگیرندگان، مدرسان  و کارکنان آموزشی است، که با مدل کردن تعامل این افراد می توان به تحلیل و ارایه شرایطی جهت پیش بینی و در نتیجه بهره وری بیشتر آموزشی پرداخت. در این مقاله، برای اولین بار عبارت نظریه بازی آموزشی (Educational Game Theory) را برای استفاده از نظریه بازی در حوزه آموزش به کار می بریم. هدف تحقیق حاضر، برجسته کردن انواع کاربرد و مدل سازی های نظریه بازی در پرداختن به جنبه های مختلف آموزش و یادگیری در پژوهش های انجام شده در طی سال های 1987 تا 2022 و در نهایت اولویت بندی انواع کاربردها است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و بررسی جامعی از تحقیقات انجام شده در خصوص استفاده از نظریه بازی در حوزه آموزش و یادگیری ارایه می دهد. در مرحله اول، با جستجو در منابع علمی و تحقیقاتی الکترونیکی و مطالعه اولیه چکیده، مقدمه و نتیجه گیری مقالات، 42 مقاله، مطابق هدف تحقیق تشخیص داده شدند. سپس، هرکدام از مقالات مورد مطالعه، از چهار جنبه مورد بررسی و تحلیل دقیق قرار گرفتند: این پژو هش در حوزه آموزش و یادگیری، چه استفاده و کاربردی از نظریه بازی را منظور نموده اند؟ آیا در پژوهش مورد نظر طراحی مکانیزمی ارایه شده است؟ تعاملات چه افرادی در حوزه آموزش(اعم از یادگیرنده، استاد، کارکنان و والدین) مدل شده است و اساسا بازیکنان مدل پیشنهادی در مقاله چه کسانی در حوزه آموزش هستند؟ و در نهایت، مقاله مورد نظر، مدل پیشنهادی خود را چگونه ارزیابی و اثبات نموده است؟در مرحله دوم، با استفاده از ابزار پرسش نامه، کاربردهای نظریه بازی در حوزه آموزش اولویت بندی شدند. در این مرحله از روش تصمیم گیری چند معیاره بهترین - بدترین (BWM) به منظور اولویت بندی کاربردها استفاده شده است. در تحقیق حاضر، استفاده از نظریه بازی در حوزه آموزش و یادگیری را در شش دسته تقسیم بندی نمودیم. دسته اول تحقیقاتی هستند که به تحلیل رفتار مشارکتی در شرایط مختلف می پردازند. دسته دوم تحقیقاتی هستند که از نظریه بازی جهت ایجاد محیطی برای یادگیری بیشتر استفاده می کنند. دسته سوم، مقالاتی که از نظریه بازی جهت مدل سازی شرایط اثرگذار بر کیفیت آموزش و ایجاد محیط برای یادگیری بیشتر استفاده می کنند. دسته چهارم، پژوهش هایی که مدل سازی شرایط ارزیابی یادگیرنده را انجام می دهند. دسته پنجم، رفتارآموزشی مدرسان با یکدیگر و شیوه تدریس آنها را مدل سازی و تحلیل می نمایند. دسته ششم، مقالاتی هستند که فضای یادگیری مشارکتی را مد نظر قرار داده و با استفاده از نظریه بازی، به توصیه منابع آموزشی به اعضای گروه می پرازند.از منظر مدل سازی روابط، %60 مقالات، تعامل بین یادگیرندگان با یکدگر را مدل نموده اند، %29 تعامل مدرسان با یادگیرندگان را مدل نموده اند و %7 مقالات به مدل نمودن تعامل مدرسان  با یکدگر پرداخته اند. یک مقاله تعامل پدر و مادر در تصمیم گیری در خصوص بکارگیری معلم خصوصی را و یک مقاله نیز ارتباط کارمند و یادگیرنده در خصوص تقلب را مدل نموده اند.تجزیه وتحلیل یافته ها با استفاده از روش BMW نشان داد که کاربردهایی مانند«ارزیابی یادگیرندگان»، «افزایش یادگیری» و «پیشنهاد محتوا» به ترتیب بالاترین اولویت ها را به خود اختصاص داده اند. کاربردهایی مانند «تحلیل رفتار آموزشی مدرسان»، «بررسی عوامل محیطی موثر بر آموزش» و «تحلیل رفتار مشارکتی» در اولویت های پایین تر قرار دارند. در این پژوهش، سازمان دهی رویکردهای مختلف تحقیقاتی در استفاده از نظریه بازی در حوزه آموزش صورت می گیرد. حوزه ارزیابی یادگیرنده توسط استاد یا همگروه، گروه بندی برای فعالیت مشارکتی، استفاده از مدل کاربر و مدل سازی تلویحی، از موضوعاتی هستند که نیاز به پژوهش و تحقیق بیشتر در حوزه مدل سازی فضای آموزش با استفاده از نظریه بازی دارند. همچنین در مدل سازی تعامل یادگیرنده/ یادگیرنده و یادگیرنده/ استاد، پس از مدل سازی فضای یادگیری، طراحی مکانیزم های تشویق جهت ترغیب بازیکنان در مسیر حصول یادگیری بیشتر، از مواردی است که نیاز به پژوهش و تحقیق بیشتر دارد. نتایج حاصل از این پژوهش، دیدگاهی مهیا خواهد کرد که برای محققان بحث آموزش و یادگیری در خصوص استفاده از نظریه بازی در بحث مدل سازی فضای آموزش و یادگیری و ایجاد شرایطی برای افزایش بهره وری آموزشی می تواند ارزشمند باشد.