فناوری های دفتر کل توزیع شده: تاثیرات و پیامدها در نظام آموزشی

این نگرش که جهان با روند ‏‏‏ها، فناوری ها و نوآوری های نوظهور جهانی مواجه است، جهان را به تجربه آینده ای نامطمین، پیچیده و ناپایدار سوق می دهد. بنابراین، از میان بسیاری از چالش های متنوع، بحث برانگیز و جذابی که امروزه بشر با آن دست و پنجه نرم می کند، جدی ترین و حیاتی ترین چالش، درک تاثیر انقلاب فناوری جدید در حوزه های مختلف به ویژه آموزش است. اخیرا همه گیری کووید-19 و قرنطینه های متعاقب آن نیز جهش تکنولوژیکی قابل توجهی در چشم انداز زندگی مدرن امروز ایجاد کرده است که منجر به تغییرات شدید و غیرمنتظره در آموزش شده است. از آنجا که کووید-19 نیرویی برای انتقال از آموزش حضوری به آموزش برخط شده است؛ این مطالعه به دنبال بررسی این موضوع است که آیا فناوری زنجیره بلوکی می تواند به مقابله موفقیت آمیز با چنین چالش بزرگ و جدیدی در آموزش کمک کند یا خیر. در این راستا، هدف پژوهشگران پژوهش حاضر بررسی کاربردها، تاثیرات و پیامدهای فناوری بلاکچین در نظام آموزشی است تا بررسی شود که آیا کاربردهای بلاکچین می توانند باعث تحولاتی در آموزش و بهبود کیفیت نظام آموزشی آینده شود یا خیر.  

پژوهش حاضر با اتخاذ رویکرد کیفی برای ارایه بینش و تجربیات عمیق شرکت کنندگان انجام شد. جامعه هدف پژوهش حاضر شامل 63 مرد و زن از پنج گروه افراد شامل سیاستگذاران آموزش عالی، مربیان تربیت معلم، متخصصان فناوری اطلاعات و ارتباطات، کارشناسان فناوری آموزشی و محققین آینده نظام آموزشی بود که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. داده های مورد نیاز از طریق انواع مصاحبه، روایت-پژوهی و داستان سرایی برخط از طریق شبکه مجازی واتس اپ، جمع آوری شد. مصاحبه به این دلیل انتخاب شد که در عمل راحت تر از سایر راهبردهای تحقیق کیفی بود. این راهبرد به دلیل ماهیتی که داشت، می توانست به درک صحیح و عمیق از موضوع تحقیق کمک بسیاری کند. به دلیل محوریت و نقش چشمگیر محیط های دیجیتال در زندگی بشر، از روایت-پژوهی، از طریق شبکه مجازی واتس اپ، به عنوان دومین راهبرد موثر استفاده شد. از آنجاکه محدودیت های زمانی و مکانی باعث کاهش تعاملات چهره به چهره شده است؛ چنین ابزار انعطاف پذیر و جذابی می توانست محیط تعاملی و مشارکتی جذابی را برای شرکت کنندگان فراهم کند تا داستان ها را به صورت همزمان یا غیرهمزمان بیان کنند. در مرحله جمع آوری داده های مصاحبه، روند جمع آوری داده ها تا رسیدن به حد اشباع ادامه یافت که براساس آن 25 مصاحبه انجام شد و 38 نفر در روایت-پژوهی شرکت کردند. برای تجزیه و تحلیل داده ها و استخراج مضامین مورد نیاز، تحلیل مضمون شامل کدگذاری اولیه، کدگذاری متمرکز و کدگذاری محوری انجام شد.

نتایج تجزیه و تحلیل داده ها منجر به استخراج مضامین مختلفی شد؛ تنوع برنامه های درسی، ارزیابی عملکرد تحصیلی دانشجویان، مدیریت کیفیت دستاوردهای یادگیری، مدیریت ثبت و ذخیره نتایج یادگیری، مدیریت گواهینامه های دانشگاهی و یادگیری مادام العمر. هریک از مضامین نشان دهنده یکی از کاربردهای مهم بلاکچین در آموزش آینده است. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که بلاکچین به دلیل ویژگی های خاص خود مانند امنیت، اعتماد، شفافیت، تغییرناپذیری، حریم خصوصی، یکپارچگی، احراز هویت، استحکام، مسیولیت پذیری و تمرکززدایی، نقش مهمی در تحول آموزش آینده ایفا می کند.

نتایج پژوهش حاضر می تواند سیاستگذاران، مربیان، مدیران، رهبران، دست اندرکاران و تمامی ذینفعان نظام آموزشی به ویژه، آموزش عالی را از ظهور روندها، فناوری ها، نوآوری ها و تحولات جهانی و تاثیرات آنها بر آموزش آینده آگاه کند. اکنون که نفوذ روز به روز پیشرفت های فناوری با همه گیری ویروس کرونا نیز در سراسر جهان همزمان شده است، لازم است تا با به کارگیری فناوری ها و انجام کلیه تغییرات لازم برای بازآفرینی نظام آموزشی، گامی در جهت ارتقای کیفیت آموزشی برداشته شود. امید است پژوهش حاضر منبع قابل اعتمادی برای تحقیقات آتی در زمینه آموزش باشد.