بررسی شناختی طرح واره های تصویری در داستان موسی(ع) و خضر(ع) در قرآن

بررسی های شناختی در حوزه ی معنی شناسی در پژوهش های زبانی جدید، یکی از زمینه های رایج در بررسی آثار ادبی و پی بردن به مفاهیم عمیق آن ها است. در این میان نظریه طرح واره های تصویری از یافته های معنی شناسی شناختی است که اساس ادراک مفاهیم انتزاعی را در تجربه های حسی و ساختارمند در ذهن، می-داند. در پرتو این نظریه، آثار زبانی-ادبی فراتر از سطح معنای ظاهر بررسی می-شوند. در همین راستا، می توان از این رویکرد برای شناخت معانی فراظاهری قرآن کریم که یک معجزه زبانی است، استفاده نمود. از همین رو مقاله حاضر با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی با رویکردی زبان شناختی به بررسی داستان موسی و خضر علیهما السلام در قرآن بر اساس نظریه طرح واره های تصویری جانسون در سه سطح حجمی، قدرتی و حرکتی، برای پی بردن به معانی شناختی موجود در آیات، پرداخته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که طرح واره های تصویری بین مفهوم سازی و ادراک انسانی تناسب ایجاد کرده اند. از این میان طرح واره های حجمی درای بیشترین بسامد هستند و نمود بیشتری در حسی شدن مفاهیم انتزاعی دارند. همچنین شناخت طرح واره ها سبب می شود که مفاهیم انتزاعی در ذهن در سطح ملموس و گسترده-تری، درک شوند. علاوه بر این هماهنگی طرح واره ها با تجربیاتی که در راستای آن طرح شده اند، به نوبه خود دارای معنی می باشد.