ارزیابی پایداری عملکرد دانه لاین های پیشرفته عدس دیم در آزمایش های چند محیطی با استفاده از شاخص های WAASB و WAASBY

هدف از این پژوهش ارزیابی و تفسیر اثر برهمکنش ژنوتیپ × محیط برای لاین (ژنوتیپ) های پیشرفته عدس دیم در هشت محیط آزمایشی بود. برای این منظور، تعداد 15 لاین پیشرفته عدس دیم به همراه دو رقم شاهد (گچساران و سپهر) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در چهار ایستگاه تحقیقاتی گچساران، مغان، خرم آباد و ایلام در دو سال زراعی 99-1398 و 1400-1399 بررسی و ارزیابی شدند. میانگین عملکرد دانه کل لاین ها 891 کیلوگرم در هکتار بود. ژنوتیپ 10 با 1031 کیلوگرم در هکتار بیشترین و ژنوتیپ 16 (رقم گچساران) با 728 کیلوگرم در هکتار کمترین میانگین عملکرد را در مجموع محیط ها دارا بودند. با توجه به معنی دار بودن اثر برهمکنش ژنوتیپ × محیط، تجزیه پایداری عملکرد دانه برای ژنوتیپ ها انجام شد. بررسی پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ ها با روش رتبه (Rank) نشان داد که ژنوتیپ های 12 و 10 به ترتیب ژنوتیپ های با عملکرد دانه پایدار بودند. افزون بر این تجزیه پایداری با شاخص WAASB به عنوان روش چند متغیره نیز انجام شد. بای پلات عملکرد دانه در برابر WAASB نشان داد که اغلب ژنوتیپ ها دارای پایداری عملکرد دانه بیشتر از رقم های شاهد بودند. ژنوتیپ های 12، 13، 11، 10 و1 به ترتیب دارای عملکرد دانه و پایداری عملکرد دانه بیشتر از رقم شاهد (سپهر) بودند. با در نظر گرفتن سهم برابر برای هر یک از دو جزء میانگین عملکرد و پایداری عملکرد دانه در محاسبه شاخص WAASBY، ژنوتیپ های 10، 13، 11، 12، 1 به ترتیب در رتبه های برتر قرار گرفتند.