کمی سازی نقش مدیریت زراعی بر عملکرد دانه سویا در منطقه گرگان در شمال ایران

به‏ منظور بررسی نقش عوامل مدیریت مزرعه موثر بر عملکرد دانه سویا و کمی سازی روابط بین آنها، 120 مزرعه سویا در منطقه گرگان در سال های 1395، 1396 و 1397 که در دامنه متفاوتی از مدیریت‏های زراعی کشت شده بودند انتخاب و مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه رگرسیونی گام به گام نشان داد از بین متغیرهای مورد بررسی، مدل عملکرد با دو متغیر مستقل انتخاب و تعیین شد. این مدل 81 درصد از کل تغییرات عملکرد دانه را در سطح احتمال یک درصد توجیه کرد. نتایج مدل نشان دهنده اهمیت دو عامل تاریخ کاشت و آبیاری جهت بهبود عملکرد دانه در مزارع سویای منطقه گرگان بود. بین تاخیر در کاشت از اول خرداد با عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه رابطه خطی منفی معنی دار وجود داشت. به طوریکه به ترتیب 64 و 70 درصد تغییرات عملکرد دانه بیولوژیک و عملکرد دانه توسط تاخیر در کاشت توجیه شد. شیب کاهش عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه سویا به ازای هر روز تاخیر در کاشت از اول خرداد به ترتیب برابر 130 و 56 کیلوگرم در هکتار بود. میانگین عملکرد دانه در مزارع سویای مورد بررسی در شرایط صفر، 1، 2، 3، 4، 5 و 6 نوبت آبیاری به ترتیب برابر با 955، 883، 1066، 1995، 1990، 2665 و 3769 کیلوگرم در هکتار بود. در منطقه گرگان کشت سویا عمدتا از اواخر خرداد و بعد از برداشت محصولات پاییزه نظیر گندم و کلزا انجام می شود. در چنین شرایطی، مدیریت زراعی مناسب بویژه تاریخ کاشت وآبیاری بهینه در مراحل حساس رشد محصول برای دستیابی به عملکرد دانه بالا و پایداری تولید این محصول مهم بسیار اهمیت دارد.